Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in, 31 Ağustos-1 Eylül tarihlerinde Tianjin’de düzenlenecek 2025 Shanghai İşbirliği Örgütü (SİÖ) Zirvesi kapsamında, 20’den fazla ülkenin liderleri ve 10 uluslararası örgütün yetkilileriyle bir araya geleceği bildirildi. Çin Dışişleri Bakanlığı’nda yapılan basın brifinginde, Çin’in SİÖ Zirvesi’ne beşinci kez ev sahipliği yapacağı belirtildi. Tianjin Zirvesi’nin, örgütün kuruluşundan bu yana en fazla katılımın sağlandığı bir toplantı olacağı bilgisi verildi.

2025 SİÖ Zirvesi’ne Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Pakistan Başbakanı Şerif Şahbaz, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dahil 20’den fazla ülke lideri ile başta Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, SİÖ Genel Sekreteri Nurlan Yermekbayev, ASEAN Genel Sekreteri Kao Kim Hourn olmak üzere 10 uluslararası örgütten yetkililerin katılacağı açıklandı.

Nitekim, Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Siyasi Bürosu üyesi ve Dışişleri Bakanı Wang Yi, 7 Mart 2025 günü “İki Toplantı” kapsamında düzenlenen basın toplantısında Çin'in Shanghai İşbirliği Örgütü'nün (SİÖ) dönem başkanlığı üzerine konuşmuştu. Wang Yi, bu yılın “SİÖ’nün Çin Yılı” olduğunu söylemişti.

Wang, “SİÖ, Çin'de doğdu ve adını doğduğu Shanghai şehrinden aldı. Bunun bizim için özel bir önemi var. SİÖ’nün ‘evinde ağırlamaktan’ büyük mutluluk duyuyorum” demişti.

1996 yılında “Shanghai Beşlisi” olarak yola çıkan örgütün bugün 18 üye, gözlemci üye ve diyalog ortağı bulunuyor. Wang Yi ayrıca dönem başkanı olarak Çin’in bu yıl “Shanghai’ın Ruhunu Teşvik Etmek: SİÖ Eylemde” temasıyla siyaset, güvenlik, ekonomi, beşeri bilimler ve diğer alanlarda 100'den fazla faaliyet gerçekleştireceği bilgisini vermişti.

SHANGHAI RUHUNU PARLATMAK

“Shanghai Ruhunu ‘Çin Hareketi’ ile parlatmalı ve Shanghai’ın tekerleklerini ‘Çin Motoru’ ile sürmeliyiz” diyen Wang Yi, sonbahara girerken Çin'in Tianjin'de SİÖ zirvesine ev sahipliği yapacağını duyurmuştu.

SİÖ ülkelerinin liderleri 31 Ağustos ve 1 Eylül başarılı deneyimleri özetlemek, kalkınma için bir plan çizmek ve işbirliği konusunda fikir birliğine ulaşmak için Haihe Nehri kıyısında toplanacaklar.

Zirvenin bu yılki sloganı “SİÖ'nün Çin'den yeniden başlatalım ve SİÖ’nün daha sıkı bir kader topluluğu inşasını teşvik edelim” şeklinde olacak. Son dönemde İsrail-İran çatışmasının tırmanması ve Ortadoğu'daki kritik durum uluslararası toplumda büyük endişe uyandırdı. Bölgesel istikrarın korunması için önemli bir işbirliği platformu olan Shanghai İşbirliği Örgütü’nün önümüzdeki dönemde bölgesel güvenlik sorunlarına yanıt vermede rolünü oynaması kritik öneme sahip.

SİÖ’NÜN ROLÜ

Shanghai İşbirliği Örgütü'nün Küresel Yönetişim Vizyonu Üzerine kısa süre önce düzenlenen Diyalog’da ve 2025 SİÖ Devlet Başkanları Zirvesi'ne hazırlık seminerinde, uzmanlar “SİÖ Güvenlik Yönetişimi ve Bölgesel Çatışmalar” ve “SİÖ’nün Sıcak Sorunları ve Merkezdeki Durum" gibi konularda akademik paylaşımlar ve tartışmalar yaptılar.

SİÖ Üyesi Devletlerin Savunma Bakanları Toplantısı Qingdao'da bölgesel çatışmalar bağlamında düzenlendi. Bu toplantılara katılanlar, SİÖ'nün kurulması ve geliştirilmesi sürecinde savunma ve güvenlik işbirliğinin özellikle önemli bir rol oynadığına vurgu yaptı.

Çin, başından beri stratejik iletişimi aktif olarak destekledi, pragmatik işbirliğini derinleştirdi ve işbirliği modellerini yeniledi. Böylece SİÖ’nün önemi giderek daha belirgin hale geldi. Çin Savunma Bakanı Dong Jun'un dediği gibi, “uluslararası durum kargaşayla iç içe geçtiğinde, SİÖ'nün dengeleyici bir rolü oynaması özellikle gerekli.”

Çin, SİÖ’nün temel amacına bağlı kalmak, “Shanghai Ruhunu” ileriye taşımak, uluslararası adaleti güçlü bir şekilde savunmak, güvenlik zorluklarını birlikte ele almak, istikrarı sağlamak için savunma ve güvenlik işbirliğini teşvik etmek için tüm üye devletlerle birlikte çalışmak istediğini defalarca açıkladı SİÖ, kuruluşundan bu yana bölgesel güvenliği ve istikrarı korumanın yanı sıra, koordineli ekonomik kalkınmayı teşvik etmede, küresel yönetişim reformlarına katılmada ve hümanist ve teknolojik işbirliğini derinleştirmede de aktif rol oynadı. Toplantılarda, “Shanghai Ruhu"nun rehberliğinde, bölgesel ekonomik işbirliğinin kuruluşundan bu yana geçen 24 yıl içinde verimli sonuçlar elde ettiğine dikkat çekildi.

SİÖ’NÜN ÖNÜNDEKİ GÖREV

SİÖ, gelecekte üye devletleri petrol ve doğalgaz çıkarma, işleme ve üretim alanlarında işbirliği yapmaya teşvik etmeyi sürdürecek Yeşil enerji ve dijital ekonomi, ara ve bölgesel ekonomik işbirliği ve sürdürülebilir kalkınma için yeni bir alan olacak.

SİÖ ülkelerinin önünde stratejik iletişimi güçlendirme, somut işbirliğini teşvik etme ve bölgesel barış ve istikrarı ortaklaşa sürdürme görevi bulunuyor.