Başlığı okuduğunuzda nasıl yani deyip biraz duraksadınız değil mi? Zira Pasifik okyanusunun ortasında ABD’ye ait ve aynı zamanda 50.eyaleti olan Hawaii takımadalarına Çin nasıl silah satabilir diye kendi kendinize soruyorsunuz. Cevap gayet basit: ABD, Pasifik okyanusunda Çin’e ait bir adaya yani Tayvan’a nasıl silah satıyorsa Çin de Hawaii adasına öyle silah satabilir!
Aslında, bu ilginç örneği ABD’nin içide bulunduğu durumu açıklamak için verdim. ABD, Çin ile imzalamış olduğu üç belge ve BM Genel Kurulunun 2758 sayılı kararı Tayvan’ın Çin’e ait olduğunu kabul etmektedir. 1959’da bir referandum ile ABD’nin bie eyaleti haline gelen ve aslında yerlilerin yaşadığı Hawaii takımadalarına Çin’in nasıl silah satması başta uluslararası hukuk olmak üzere her bakımdan mümkün değilse benzeri de ABD için Tayvan konusunda geçerli olmalıdır.
Geçtiğimiz günlerde Trump, Tayvan’a 11 milyar dolarlık silah satışına onay verdi. Silah satış paketinde yok yok. Paket toplamda 8 ayrı kalemden oluşuyor ve özellikle "asimetrik harp" (daha küçük ve mobil güçlerle büyük bir orduya karşı koyma) yeteneğini artırmayı hedefliyor:
· HIMARS ve ATACMS ($4 Milyar): 82 adet HIMARS roketatar sistemi ve 420 adet uzun menzilli ATACMS füzesi. (Bu sistemler Ukrayna-Rusya savaşındaki etkinliğiyle biliniyor).
· Obüs Sistemleri ($4 Milyar): 60 adet M109A7 kundağı motorlu obüs ve ilgili ekipmanlar.
· İnsansız Hava Araçları ($1 Milyar): kamikaze dronlar ve çeşitli İHA sistemleri.
· Tanksavar Füzeleri: Javelin ve TOW 2B tipi gelişmiş tanksavar sistemleri (yaklaşık 700 milyon dolar).
· Yazılım ve Lojistik: 1 milyar dolarlık askeri görev ağı yazılımı, Harpoon füzeleri için yenileme kitleri ve helikopter yedek parçaları.
1979'dan 2025 sonuna kadar ABD'nin Tayvan'a onayladığı silah satışlarının toplam bedelinin 85 milyar dolar ile 100 milyar dolar arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Bu rakamın son yıllarda çok hızlı bir ivme kazandığını belirtmek gerekir:
· 1979 - 2010 arası: Satışlar daha çok parça parça ve düşük yoğunlukluydu.
· 2010 - 2020 arası: Obama ve Trump (ilk dönem) yönetimleriyle birlikte milyar dolarlık paketler standart hale gelmeye başladı.
· 2020 - 2025 arası: Sadece son 5-6 yılda, özellikle Biden döneminde Tayvan'ın savunma modernizasyonu ve Çin tehdidinin artmasıyla birlikte yaklaşık 30-40 milyar dolarlık satış onaylanmıştır.
Dönüm Noktası: Aralık 2025 Paketi
Geçtiğimiz günlerde Trump’ın onayladığı 11,1 milyar dolarlık son paket, Tayvan tarihinde tek seferde onaylanan en büyük silah satış paketi olarak bu toplam rakamı önemli ölçüde yukarı çekmiştir. Bu paket tek başına, son 45 yıldaki toplam hacmin yaklaşık %10'undan fazlasını oluşturmaktadır.
Trump, her ne kadar silah satışını onaylasa da Kongre’nin onayına da ihtiyaç bulunmaktadır. Bugüne kadar Kongre hiç sıkıntı çıkarmadan bu satışları onayladı. Lakin önümüzdeki yıl Nisan ayında Pekin’i ziyaret edecek olan Trump’ın bu hamlesi Çin’de iyi karşılanmadı. Çin, silah satışını Tek Çin Politikasına zarar verdiği gerekçesiyle sert bir şekilde kınadı. Muhtemelen önümüzdeki günlerde Tayvan Boğazında yeni bir tatbikata da başlayacaktır. Trump, Daha Pekin’i ziyaret etmeden ilişkileri bir kez daha germiş oldu. ABD’de güçlü bir Tayvan lobisi var ve birçok kurumda ve siyasette bunu etkileri görülmektedir. Biden döneminde Biden’ın karşı çıkmasına rağmen o dönem aktif görevde olan Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Asya ziyareti kapsamında Tayvan’ı da ziyaret etmiştir. Bu bakımdan silah satışı Trump’ın bir girişiminden öte önüne konulmuş bir mecburiyet de olabilir .Ancak gerekçe ne olursa olsun açıkça bir devletin egemenliği ihlal edilmektedir. Gerçi ABD, bunu sık yapmaktadır. Şu sıralar Venezuela’ya ait petrol gemilerine el koyuyor, yönetimi devirmeye çalışıyor.
