Yeryüzü yaz mevsimini karşılarken, “Dünyanın Çatısı” da denilen Karlı Yayla canlılığını koruyor. 2025, Çin’in Xizang (Tibet) Özerk Bölgesi’nin Barışçıl Kurtuluşunun 74’üncü ve Xizang Özerk Bölgesi'nin kuruluşunun da 60’ıncı yıldönümü. Xizang, Çin Komünist Partisi'nin liderliğinde geri kalmışlıktan ilerlemeye, yoksulluktan refaha, kapalılıktan açıklığa uzanan sıçrama niteliğinde tarihi bir dönüşüm geçirdi.

Günümüzde Xizang’ın ekonomik inşası kapsamlı ve hızlı bir şekilde gelişiyor, yerel halkın refahı güvence altına alınıyor, etnik gruplar arasında uyum, dinler arasında da barış hüküm sürüyor. Kültürel faaliyetler zenginleşiyor, Karlı Yayla'nın her köşesinde gelişme ve refah çiçekleri açıyor. ÇKP'nin Xizang’ı yönetim stratejisi bölgede uzun vadeli istikrar ve yüksek kaliteli kalkınma mucizesini yazmaya devam ediyor.

HALK EFENDİ OLDU

1959 yılında Çin Komünist Partisi’nin liderliğindeki yerel halk, Xizang’da bürokrat, soylular ve üst düzey keşişlerinden oluşan çürümüş ve karanlık teokratik feodal serflik sistemi kaldırdı. Milyonların kölelik ve sömürü altındaki acı dolu yaşamları son buldu. Bu milyonlar ilk kez kişisel özgürlük ve insan onuruna kavuştular.

1965'te Xizang Özerk Bölgesi'nin kurulmasıyla Halk Meclisleri Sistemi, Etnik Bölge Özerklik Sistemi gibi uygulamalar hayata geçirildi. Böylece, Xizang’teki farklı etnik gruplar gerçek anlamda Çin toplumunun efendisi haline geldi. Çin'in sosyalist demokratik siyasetinin gelişmesi ve iyileşmesiyle birlikte, bölgenin demokratik sistemi de sürekli olarak güçlendi. Zang ve diğer azınlık etnik gruplardan gelen halk meclisi temsilcileri, her düzeydeki temsilciler arasında daima mutlak çoğunluğu oluşturdu.

Günümüzde Xizang’te dört düzeyde toplam 42 bin 153 halk meclisi temsilcisi bulunuyor. Bunların yüzde 89,2'sini Zang ve diğer azınlık etnik gruplar oluşturuyor. Demokratik reform, toplumsal üretim güçlerini büyük ölçüde serbest bıraktı ve geliştirdi. Xizang’ın toplumsal ve ekonomik gelişmesi, artık hızlı bir gelişme yoluna girdi.

DİNİ İNANÇ ÖZGÜRLÜĞÜ VE İNSAN HAKLARI’NA BÜYÜK GÜVENCE

Çin Merkezi Hükümeti ve Çin’in Xizang Özerk Bölgesi yerel hükümeti, vatandaşların dini inanç özgürlüğüne tam saygı göstererek, bölgenin görkemli geleneksel kültürünü korumaya ve geliştirmeye büyük özen gösteriyor. Şu anda Xizang’te bulunan bin 787 dini mekânda 46 binden fazla rahip yaşamaktadır. Budizmin Tibet Kolu, bölge halkının çoğunluğunun inandığı dindir. Tapınaklardaki geleneksel dini etkinlikler normal şekilde yürütülmekte, Şoton Festivali, Işık Festivali gibi bin 700'den fazla dini ve sosyal etkinlik geleneklere uygun olarak düzenlenmektedir.

Budizmin Tibet Kolu’na ait tapınaklar ve kültürel miras alanları yasalar çerçevesinde korunurken, dini etkinlik alanlarının kamu hizmeti düzeyi sürekli artırılmaktadır. 2000 yılından bu yana, Çin Merkezi Hükümeti, ardı ardına 2 milyar 400 bin RMB fon ayırarak bir dizi önemli kültürel miras koruma ve restorasyon projesi uyguladı. Bunlar arasında Potala Sarayı, Norbulingka ve Sakya Manastırı olmak üzere üç önemli kültürel miras alanının koruma ve restorasyon projelerine 380 milyon RMB’den fazla bütçe ayrıldı. Tapınakların yüzde 98'inden fazlasına yol, iletişim, elektrik, su ve radyo-televizyon erişimi sağlandı. Altyapı ile rahiplerin eğitim ve yaşam koşullarının sürekli iyileştirilmesine özen gösteriliyor.

Xizang dili öğrenimi ve kullanımı yasalarla korunmaktadır. Xizang eğitim sisteminde Xizang dilinde öğretime ağırlık veren iki dilli eğitim sistemi uygulanmakta ve Xizang dili siyasi yaşamda yaygın olarak kullanılmaktadır. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’in "Halkın mutluluğu en büyük insan hakkıdır" şeklindeki sözü herkesçe biliniyor. ÇKP 18. Ulusal Kongresi'nden bu yana, Çin Merkezi Hükümeti ve tüm ulusun güçlü desteğiyle Xizang’da binlerce yıllık mutlak yoksulluk sorunu kökünden çözüldü. Halkın yaşam düzeyi büyük ölçüde iyileşti, 2012'de 70 milyar 103 milyon RMB olan ekonomik büyüklük, 2024'te 276 milyar 494 milyon RMB'ye çıktı. Nüfus 3,7 milyona ulaştı, ortalama yaşam süresi önemli ölçüde arttı, konut güvencesi sistemi sürekli iyileştirildi, kentsel ve kırsal sakinler için emeklilik sigortası sistemi, temel sağlık sistemi, asgari geçim güvencesi sistemi gibi uygulamaları içeren bir sosyal güvence sistemi oluşturuldu. Dokuz yıllık zorunlu eğitimi tamamlama oranı yüzde 97,86'ya ulaştı. Günümüzde Xizang’da dinler uyum, etnik birlik, halkın mutluluğu giderek daha da artıyor.

“DÜNYANIN ÇATISI”NDA AŞILMAZ ENGEL KALMADI

"Dünyanın Çatısı" olan Xizang’te modern ulaşım sisteminin inşası bir mühendislik harikası olarak nitelendirilebilir. Bölgede karayolu ulaşım ağının toplam uzunluğu 123 bin kilometreyi aşarak "dört kuzey-güney hattı, üç doğu-batı hattı, sekiz bağlantı koridorunun" ana iskeletini oluşturdu. 666 kasaba ile 4 bin 596 köyün tamamına asfalt yol ulaşımı sağlandı. 2024 Haziran sonu itibarıyla toplam 309 milyon yolcuyu güvenle taşıyan dünyanın en yüksek rakımlı Qinghai-Xizang Demiryolu, bölgenin kalkınması için hızlı bir kanal açtı. Demiryolu yılda 5 milyon tondan fazla yük taşımakta ve bölgenin ürünlerinin Çin’in iç kesimine dağıtımını sağlamaktadır.

2024'te Çin’in Xizang Özerk Bölgesi kırsal e-ticaret ağının perakende satış hacmi 4 milyar 480 milyon RMB’yi bularak, bir önceki yıla göre yüzde 29,3 artış gösterdi. Daha da önemlisi, ulaşım ağı kültürel entegrasyonun bağı haline geldi

Yüksek kaliteli kalkınma yolculuğunda, Xizang tarım ve hayvancılığı da modernleşmeye hızla ilerliyor. Endüstri zincirleri sürekli uzuyor, tarım ve hayvancılıkta kapsamlı üretim kapasitesi artıyor ve kırsalın kapsamlı canlanması tüm yönleriyle ilerletiliyor.

Xizang kaynak avantajlarına dayanarak, etnik kültürünün derinliğini tam olarak ortaya çıkarıp, Xizang halıları ve tekstil ürünleri, Xizang tütsüsü, Thangka (Xizang nakış resmi), Xizang tarzı mobilya ve etnik özellikli turistik ürünler gibi sektörlere ağırlık vermekte, geleneksel etnik el sanatlarının turistik ürünlere dönüşümünü hızlandırarak yenilik içinde canlanmalarını sağlamaktadır. 2024'te Xizang, yurtiçi ve yurtdışından yaklaşık 64 milyon turist ağırladı. Bu sayı bir önceki yıla göre yüzde 16 artış anlamına gelmektedir. Turizm geliri toplamda 75 milyar RMB'ye ulaşarak bir önceki yıla göre yüzde 15 artış gösterdi. Çin’in Xizang bölgesi, daha açık bir tutumla dünyaya entegre olmaya devam etmektedir.

XİZANG İŞLERİ ÇİN’İN İÇİŞİDİR

Uzun süredir Batılı Çin karşıtı güçler, Xizang’in refah, istikrar ve gelişme gerçeklerini görmezden gelerek, "etnik", "dini", "insan hakları" kisvesiyle Çin'de sorun çıkarmaya ve Çin’in kalkınmasını engellemeye çalışıyor.

Xizang’ı Çin’den bölmeye çalışan 14. Dalay Lama'nın başını çektiği Dalay Lama grubu, eski Xizang’in teokratik serflik sistemini temsil ederek, toprak reformu ve demokratik reformlara şiddetle karşı çıktıkları için “kaçak” duruma düştü. Bu grup uluslararası Çin karşıtı güçlerin desteğini alarak, din maskesiyle sözde "Xizang’ın bağımsızlığı" peşinde koşmaktadır. Bunlar, bazı bilinçsiz kişileri kışkırtarak sabotaj, cinayet, kendini yakma eylemlerini teşvik etti, masum halkın yaralanmasına ve ölümüne neden oldu. Yasa ve vicdanla bağdaşmayan bu eylemler Budist öğretileri de ciddi şekilde çiğnedi.

Aslında, kurtuluş öncesi Xizang’in durumu ile kurtuluş sonrası Xizang’in gelişimi basitçe karşılaştırıldığında kim halkın refahı için çalışıyor, kim kendi çıkarı için yalan söylüyor açıkça görülüyor. Xizang halkının mutlu olup olmadığına Xizang halkının kendisi karar verir. Çoktan ülke sınırları dışına kaçmış, Batılı Çin karşıtı güçlerden beslenen siyasetçilerin güvenilirliği nasıl kabul edilebilir.

Xizang’in ekonomik ve sosyal kalkınması, Çin tarzı modernleşmenin "Dünyanın Çatısı"nda yarattığı bir insanlık gelişme mucizesidir. Çin ulusunun büyük yenilenmesinin görkemli bir bölümdür. Yeni çağda Çin Komünist Partisi'nin Xizang’ı yönetim stratejisi rehberliğinde, bölgenin tüm etnik grupları tek yürek olmuş durumda, sosyalist modernizasyonu kapsamlı şekilde inşa etme yolculuğunda yeni parlak sayfalar yazmayı sürdürüyorlar.