Devlet Başkanı Dina Boluarte’nin azledilmesinin ardından Peru’da başlayan protestolar ülke genelinde şiddetini artırdı. Başkent Lima başta olmak üzere birçok kentte sokaklar karışırken, en az bir kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı.
Başkan azledildi, sokaklar hareketlendi
Peru Kongresi, 10 Ekim’de yaptığı oylamada Devlet Başkanı Dina Boluarte’yi “kalıcı ahlaki yetersizlik” gerekçesiyle görevden aldı. Kararın ardından Kongre Başkanı Jose Jerí, yemin ederek geçici devlet başkanlığı görevini devraldı. Ancak bu karar, ülkede özellikle genç nüfus arasında büyük tepkiyle karşılandı.
"Z kuşağı protestoları" patlak verdi
Boluarte’nin görevden alınmasının ardından başlayan gösteriler, kısa sürede “Z Kuşağı protestoları” olarak adlandırılan geniş çaplı eylemlere dönüştü. Başkent Lima başta olmak üzere Ayacucho, Cusco, Arequipa ve Iquitos gibi şehirlerde binlerce kişi sokaklara çıktı.
Protestocular, Parlamento binasının önünde güvenlik bariyerlerini aşmaya çalışırken, polis göz yaşartıcı gaz ve plastik mermi kullanarak müdahalede bulundu. Sosyal medyada yayılan görüntülerde, bazı göstericilerin polise havai fişeklerle karşılık verdiği görüldü.
Bir protestocu hayatını kaybetti
Protestolarda en az bir kişi yaşamını yitirdi. 28 yaşındaki müzisyen ve aktivist Eduardo Mauricio Ruiz Sáenz, polis kurşunuyla vurularak ağır yaralandı ve kaldırıldığı Loayza Hastanesi’nde hayatını kaybetti.
Olayın ardından, Ruiz’in vurulduğu anlara ait görüntüler sosyal medyada büyük yankı uyandırdı. Görüntülerde, motosikleti devrilen bir trafik polisinin kalabalığa doğru ateş açtığı anlar yer aldı.
Hükümetten açıklamalar ve soruşturma talebi
Geçici Devlet Başkanı Jose Jerí, yaşanan ölüm nedeniyle “derin üzüntü” duyduğunu belirterek, olayla ilgili bağımsız ve kapsamlı bir soruşturma sözü verdi.
Yeni İçişleri Bakanı Vicente Tiburcio da benzer şekilde olayı “trajik” olarak nitelendirdi ve “bölgedeki güvenlik güçlerinin protestonun olduğu noktada bulunmadığını” savundu. Tiburcio, “Asla beklemediğimiz bu ölümden büyük üzüntü duyuyoruz. Olayın tüm yönleriyle aydınlatılmasını istiyoruz.” dedi.
Sivil toplumdan tepki
Ulusal İnsan Hakları Koordinatörlüğü (CNDDHH), Ruiz’in ölümünü doğrulayarak hükümete çağrıda bulundu:
“Olayları aydınlatmak ve sorumluluğu belirlemek için derhal, kapsamlı ve bağımsız bir soruşturma başlatılmalıdır.”
Olağanüstü hal hazırlığı
Ülkede artan gerilim ve güvenlik endişeleri nedeniyle hükümet, başkent Lima’da olağanüstü hal ilan etmeye hazırlanıyor.
Peru Başbakanı Ernesto Álvarez, Perşembe gecesi yaptığı açıklamada, olağanüstü hal kararının “toplanma ve seyahat özgürlüğü gibi bazı temel hakların geçici olarak askıya alınmasını” içereceğini söyledi.
Álvarez, bu önlemin polis varlığını artırmak, organize suçla mücadele etmek ve şehirdeki güvenliği sağlamak amacıyla alındığını belirtti. Ayrıca hükümete, gerektiğinde ordu birliklerini sokaklara çıkarma yetkisi de verilecek.
Derinleşen kriz ve toplumsal gerilim
Peru’da yaşanan son gelişmeler, ülkede uzun süredir devam eden siyasi istikrarsızlığın ve kurumsal güvensizliğin yeni bir aşamaya geçtiğini gösteriyor.
Uzmanlara göre, gençlerin öncülük ettiği sokak eylemleri yalnızca hükümet değişikliğine değil, aynı zamanda daha temsilci ve şeffaf bir yönetim talebine işaret ediyor.
Ülke genelinde artan gerilim karşısında gözler şimdi geçici Devlet Başkanı Jose Jerí’nin atacağı adımlara çevrilmiş durumda.
