Brezilya’nın ev sahipliğinde toplanacak 17. BRICS zirvesinin odağında bu sene finansal kapsayıcılık, dijital dönüşüm, altyapı yatırımları, temiz enerji geçişi ve yerel para birimleriyle ticaretin yaygınlaştırılması gibi kalkınma eksenli başlıklar yer alacak.
BRICS ülkeleri, bu alanlarda daha yakın iş birliği kurarak yalnızca kendi ekonomilerini değil, aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerin tamamını içine alan daha kapsayıcı bir büyüme modelini teşvik etmeyi hedefliyor. Bu çerçevede, zirvede yeni bir yatırım garanti fonunun (BRICS Multilateral Guarantee – BMG) duyurulması bekleniyor. Bu mekanizma, BRICS’in kendi kalkınma bankası olan Yeni Kalkınma Bankası (NDB) ile birlikte çalışarak özel sektörün iklim ve altyapı yatırımlarına daha etkin şekilde katılmasını sağlayacak.
Geniş coğrafyanın büyük platformu
Zirveye katılacak liderler arasında Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Çin Başbakanı Li Qiang, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa yer alıyor. Zirveye İran, Mısır, Etiyopya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Endonezya gibi 2024’te tam üyeliğe kabul edilen ülkelerin liderleri de ilk kez katılacak.
Vietnam, Kazakistan, Tayland gibi ülkeler de partner ülke statüsüyle toplantılarda yer alacak. Bu durum, BRICS’in artık yalnızca beş ülkenin oluşturduğu bir yapı olmaktan çıkıp çok daha geniş bir coğrafyada etki yaratan bir platform haline geldiğini gösteriyor. Zirvenin katılımcı profili, dünya nüfusunun yaklaşık yarısını ve küresel gayrisafi yurtiçi hasılanın dörtte birini temsil eden bir yapı olarak BRICS’in kurumsal kapasitesini ortaya koyuyor.
Dolara karşı kararlı tutum
Zirvedeki bir diğer kritik başlık ise uluslararası ticarette doların etkisini azaltmak üzere BRICS ülkeleri arasında yerel para birimleriyle ödeme sistemlerinin yaygınlaştırılması. Özellikle Rusya, Çin ve Brezilya gibi ülkeler bu konuda daha kararlı bir tutum izlerken, Hindistan gibi ülkeler ise daha temkinli ilerliyor. Zirvede ortak para birimi fikri gündeme gelse de, pratikte atılacak adımların mevcut ulusal paralarla karşılıklı takas sistemlerinin güçlendirilmesi yönünde olması bekleniyor. Bu gelişmeler, BRICS’in finansal egemenliğini artırma ve Batı merkezli finans sistemine alternatif yollar geliştirme çabasının bir parçası olarak görülüyor.
Rio Zirvesi, BRICS’in yalnızca geçmiş başarılarını değerlendirdiği değil, aynı zamanda gelecek vizyonunu şekillendirdiği stratejik bir platform niteliği taşıyor. 2009 yılında başlayan BRICS iş birliği, bugün 16 yıl sonra geldiği noktada daha kapsayıcı, daha çok sesli ve daha etkin bir yapıya dönüşmüş durumda. Zirve sürecinde ortaya konulacak deklarasyonlar, alınacak kararlar ve duyurulacak projeler yalnızca BRICS ülkelerini değil, gelişmekte olan tüm dünya ülkelerini ilgilendiren bir etki yaratma potansiyeline sahip.
