CGTN Türk Dış Haberler Servisi
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Oval Ofiste düzenlendiği basın toplantısında Rusya ve Çin’e nükleer silahsızlan azaltma teklifinde bulunacağını söyledi. Ortadoğu ve Ukrayna konularını “yoluna koyduktan” sonra Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e üçlü zirve teklifi götüreceğini söyleyen Trump “Onlara askeri bütçelerimizi yarıya indirelim demek istiyorum. Bunu yapabiliriz.” dedi. Trump “"Yeni nükleer silahlar inşa etmemiz için hiçbir neden yok, zaten çok sayıda nükleer silahımız var. Dünyayı 50 kez, 100 kez yok edebilirsiniz. Biz ise yeni nükleer silahlar inşa ediyoruz, onlar da nükleer silahlar yapıyor." diye ekledi.
Hindistan Başkanı Narendra Modi’yi aynı gün Beyaz Saray’da ağırlayan Trump bu kez özel olarak Çin’e dair değerlendirmelerde bulundu. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ile “çok iyi geçindiğini” iddia eden Trump “Naif olmak istemem ama liderler söz konusu olduğunda Şi ile çok yakın olduğumuzu ve Çin'in dünyada çok önemli bir oyuncu olduğunu düşünüyorum. Ukrayna-Rusya Savaşı'nı bitirmemize yardımcı olabileceklerini düşünüyorum." ifadelerini kullandı. Çin’in Rusya ve ABD’nin ardından hızla nükleer kapasitesini geliştirdiğini öne süren Trump şunları kaydetti:
“Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping çok güçlü bir nükleer kapasite oluşturuyor. Şu anda Rusya ve ABD’ye çok yakın değil ama yakında olacak. 900 milyar dolar diyelim, Rusya savaş olmadan 100'e (milyar dolar) yakın harcama yapıyordu ama savaşla birlikte ne kadar harcadıklarını söyleyemem ama çok fazla harcama yapıyorlar. Çin de 400-450 milyar dolar harcıyor. Ben de dedim ki, bu parayı birbirimize karşı harcamak gerçekten mantıklı değil. Eğer iyi geçinirsek bu parayı daha iyi amaçlar için harcayabiliriz."
Çin’den ilk açıklama: Yüzde 90’ını ABD ve Rusya’ya ait
ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer müzakere teklifine Pekin’den ise yanıt gecikmedi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Jiakun günlük basın toplantısında nükleer kapasitesinde Çin’in Rusya ve ABD’nin çok gerisinde olduğunu, esas sorumluluğun Moskova ve Washington’da bulunduğu belirtti. Çinli Sözcü ABD ve Rusya’nın dünyadaki nükleer silahların yüzde 90’ından fazlasının ellerinde tuttuklarına işaret ederek “ABD ve Rusya, nükleer silahsızlanma için özel öncellikle sorunluluklarını yerine getirmelidir. Nükleer stoklarını önemli bir şekilde ve azaltmalı ve diğer devletlerin nükleer silahsızlanması için gerekli koşulları yaratmalıdır.” şeklinde konuştu.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Jiakun ayrıca Çin'in kesinlikle nükleer silahları ilk kullanan olmama politikasını izlediğini ve herhangi bir ülkeyle silahlanma yarışına girmeden nükleer yeteneklerini ulusal güvenlik için gerekli en düşük seviyede tuttuğunu vurguladı.
ABD’nin teklifi eylemleri ile örtüşmüyor
Çin, üçlü zirveden ziyade ABD ve Rusya’nın alması gereken öncelikli kararlara işaret ederken Washington’ın silahlanma konusunda eylemleri ise Trump’ın teklifinden çok farklı bir gerçekliğe işaret ediyor. ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth geçen hafta yaptığı açıklamada Çin’in caydırmak için yeni bir nükleer doktrin geliştirdiklerini ifade etmişti. Hegseth aynı hafta içinde ABD’nin İngiltere ile Avustralya’ya nükleer denizaltı teslim etmeyi öngören AUKUS anlaşmasına sadık olduğunu teyit etmişti.
Öte yandan Çin’e silahsızlanma teklifi sunan ABD, bu hafta içinde Filipinlere yeni füze sistemleri yerleştireceğini duyurmuştu. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Jiakun, Filipinler'e ABD'nin Typhon füze sistemini topraklarından çekme sözünü yerine getirme çağrısı yapmıştı.
