Gökhun Göçmen
ABD Başkanı Donald Trump, Rusya karşıtı politikaları ile “bir taşla birden fazla kuş vurmayı” planlıyor. Beyaz Saray’da NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile buluşan Donald Trump, Ukrayna’ya silah sevkiyatına hız vermekle kalmayarak Moskova yönetimine 50 günlük ültimatom verdi. Trump, 50 gün sonunda anlaşmaya varılmaması halinde Rusya’ya dönük “ikincil trarifeler” uygulayacağını duyurdu.
İkincil tarifeler Rusya ile ticaret yapan diğer ülkeleri hedef alması anlamına geliyor. Beyaz Saray’a yakın kaynaklar Washington Post’a verdiği bilgide ikincil tarifelerin Rusya’nın enerji ortaklarına yöneleceğini ifade etti.
Bir taşla iki kuş
ABD Başkanı Donald Trump 50 gün sonunda Rusya’ya dönük “ikincil tarifeler” kartını kullanarak birkaç hedefe aynı anda ulaşmayı planlıyor. Bunlardan ilkinin Rusya’nın savaş finansmanı olduğu söylenebilir. Nitekim 2024’te federal bütçesinin yüzde 30’unu petrol ve doğalgaz gelirlerinden elde eden Rusya, 2025 yılında savunma harcamalarını bir önceki yıla göre yüzde 25 oranında artırarak 145 milyar dolara çıkarma kararı aldı. Toplam bütçenin yüzde 32’sine gelen bu oran ile Rusya, askeri sanayi kompleksini geliştirmek, sahada bulunan askerleri desteklemek ve savaştan etkilenen ailelere yardımda bulunmak istiyor.
Rusya’nın savaş finansmanın kesmek isteyen Trump, ikincil tarifeler yoluyla BRICS ülkelerine uzun süredir arzuladığı ekonomik yaptırımları hayata geçirmiş olacak. NATO Genel Sekteri Mark Rutte, Trump’la düzenlediği basın toplantısının ardından basına yaptığı açıklamada Çin, Brezilya ve Hindistan’ın adını anarak "Özellikle bu üç ülkeye tavsiyem, eğer şu anda Pekin'de veya Delhi'de yaşıyorsanız ya da Brezilya'nın Cumhurbaşkanıysanız, buna bir göz atmak isteyebilirsiniz, çünkü bu sizi çok sert etkileyebilir." dedi. Rutte’nin Çin ve Hindistan’ın ardından Rus petrolünün en büyük üçüncü müşterisi olan NATO üyesi Türkiye’nin adını anmaması bilinçli bir seçim olarak değerlendirildi. Rutte ayrıca "Lütfen Vladimir Putin'i arayın ve ona barış görüşmeleri konusunda ciddi olması gerektiğini söyleyin, aksi takdirde bu durum Brezilya, Hindistan ve Çin'e büyük zarar verecektir." diye ekledi.
NATO Genel Sekreteri, Trump’ın ikincil tarifler yoluyla ortaklarının Rusya’ya basınç uygulamayı amaçladığını öne sürse de ABD Başkanı uzun süredir BRICS ülkelerine karşı harekete geçmeyi planlıyor. BRICS ülkelerinin dolar dışı ticarete yönelmesinden rahatsızlığını gizlemeyen Trump, Küresel Güney’in en önemli platformunu son olarak yüzde 10’luk ek gümrük tarifesi uygulamakla tehdit etmişti.
Trump’a yanıt: Rusya ile koordinasyon derinleşecek
ABD Başkanı Donald Trump, Rusya gerekçesiyle BRICS ülkelerine önce ek gümrük vergileri koymak, Brezilya’da iktidar değişiminin önünü açmak ve nihayetinde platformun içindeki Hindistan gibi Batı’ya daha yakın ülkeleri yanına çekmek istiyor.
Beyaz Saray’ın bu planına karşı ilk yanıt ise Şhanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) toplantısından geldi. Ev sahibi Çin’in lideri Xi Jinping Trump’ın tehditlerinden bir gün sonra Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı ikili görüşmede Moskova yönetimi ile stratejik ortaklık koordinasyonunu geliştirecekleri mesajını paylaştı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’da ŞİÖ zirvesinin ardından yaptığı ilk açıklamada yaptırım planlarının mimarlarına “kendi kazdıkları kuyuya düşecekleri” uyarısında bulunurken, dolarsızlaşmanın tarihsel bir eğilim olarak engellenemeyeceğini vurguladı.