Haber Merkezi
Doğu Akdeniz’de enerji dengelerini değiştirebilecek yeni bir adım atıldı. İsrail’in Akdeniz’deki Karish, Tanin ve Katalan gaz sahalarını işleten Energean şirketi ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) merkezli Cyfield şirketi arasında doğalgaz boru hattı inşasına yönelik ön mutabakat zaptı imzalandı.
İsrail basınında yer alan haberlere göre, proje kapsamında İsrail gazı yeni bir boru hattıyla GKRY’nin Larnaka şehrindeki elektrik santraline ulaştırılacak. Projenin yürürlüğe girmesi için hem İsrail hem de GKRY hükümetlerinin onayı gerekiyor.
Enerji hattı, bölgesel güç dengesini etkileyebilir
Uzmanlar, söz konusu hattın yalnızca enerji ihracatıyla sınırlı olmadığını, aynı zamanda Doğu Akdeniz’deki jeopolitik dengeyi etkileyecek bir hamle olduğunu belirtiyor.
İsrail’in gaz ihracatı için GKRY güzergâhını tercih etmesi, bölgede Türkiye’yi devre dışı bırakma çabası olarak yorumlanıyor. Ankara, Doğu Akdeniz’deki enerji kaynaklarının adil paylaşımını savunurken, bu anlaşmanın Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) haklarını görmezden geldiği eleştirileri yapılıyor.
Enerji analistlerine göre proje, ABD’nin Doğu Akdeniz enerji politikasıyla da örtüşüyor. Washington, Avrupa’yı Rus gazına bağımlılıktan kurtarmayı hedeflerken, İsrail ve GKRY’yi bu süreçte alternatif enerji tedarikçileri olarak öne çıkarıyor. Bu durum, ABD’nin bölgedeki nüfuzunu güçlendirirken, Türkiye, Lübnan ve Suriye gibi ülkelerin dışlanmasına yol açabilir.
Filistin meselesi gölgesinde “enerji diplomasisi”
Eleştirmenler, İsrail’in bu tür enerji iş birliklerini, Gazze’deki saldırıların ve Filistin’deki işgalin yarattığı uluslararası tepkiyi yumuşatmak için kullandığı görüşünde.
İsrail’in GKRY ile enerji alanında geliştirdiği ilişkilerin, uluslararası alanda imaj düzeltme ve meşruiyet kazanma çabası olduğu değerlendiriliyor.
“İsrail, Filistin’de işgali sürdürürken enerji diplomasisiyle kendini ‘normal bir bölgesel aktör’ gibi göstermeye çalışıyor,” diyen bölge uzmanları, bu tür projelerin uzun vadede barıştan çok gerilim üretebileceğini vurgu yapıyor.
Doğu Akdeniz’de yeni bir “enerji ekseni” mi kuruluyor?
İsrail-GKRY hattının, Yunanistan üzerinden Avrupa’ya uzanabilecek yeni bir enerji koridoru oluşturabileceği konuşuluyor. Bu durum, Doğu Akdeniz’de İsrail–GKRY–Yunanistan ekseninin güçlenmesi anlamına gelebilir.
Buna karşılık Türkiye, KKTC ve bazı bölge ülkeleri, enerji kaynaklarının tek taraflı sahiplenilmesine tepki gösteriyor.
Bölge için yeni bir gerilim hattı
İsrail’in GKRY ile imzaladığı mutabakat, enerji alanında bir ekonomik iş birliği olmanın ötesinde, siyasi bir mesaj olarak da değerlendiriliyor.
Projenin hayata geçmesinin, Doğu Akdeniz’deki mevcut anlaşmazlıkları derinleştirebileceği ve bölgesel kutuplaşmayı artırabileceği endişeleri ağırlıkta.
Uzmanlar, kalıcı istikrarın ancak adil enerji paylaşımı ve Filistin sorununun çözümüyle mümkün olabileceğini vurguluyor.
