Gökhun Göçmen
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) gümrük vergilerini yükselterek başlattığı, Çin’in misillemelerle yanıt vermesiyle devam eden ticaret savaşında anlaşma ihtimali güçleniyor. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve ABD Başkanı Donald Trump’ın perşembe günü ASEAN zirvesi vesilesiyle Malezya’da görüşmesi beklenirken iki ülkeden heyetler kriz başlıklarını ele almak için görüştü.
Liderler zirvesi öncesi yol temizliği olarak adlandırılan bu görüşmelerde ele alınan başlıklar arasında Çin’in denizcilik, lojistik ve gemi yapımı sektörlerine yönelik ABD’nin 301 sayılı önlemleri; karşılıklı tarifelerin askıya alınmasının uzatılması, fentanil ile ilgili konularda gümrük ve kolluk işbirliği; tarım ürünleri ticareti ve ihracat kontrolleri yer aldı.
Çin basınında yer alan bilgilere göre taraflar, somut ayrıntıların belirlenmesi ve her iki tarafın kendi iç onay süreçlerinin izlenmesi konusunda mutabakata vardı. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ise daha iyimser bir tavırla çerçeve anlaşmanın tamamlandığı iddia etti.
Batı basını: Cesaret verici
Görüşmelerin ilerleyişini yakından izleyen önde gelen uluslararası medya kuruluşları gelişmeleri olumlu değerlendirmeler eşliğinde okuyucularına duyurdu. Bloomberg, bunun iki tarafın “küresel piyasaları sarsan ticaret gerilimlerini hafifletmesi için masayı hazırladığını” yazdı. ABD merkezli Fortune dergisi görüşmelerden gelen mesajları “cesaret verici” olarak tanımladı. Reuters ve Wall Street Journal ise başlıklarında sırasıyla “başarılı görüşmeler” ve “özgüvenli bir ton” ifadelerine yer verdi.
Çin’in önde gelen gazetelerinden Global Times konuya dair hazırladığı başyazıda oluşan iyimserliği ve beklentileri şu satırlarla okuyucularına aktardı:
“Ticaret savaşları ve gümrük vergisi savaşları, hiçbir tarafın çıkarına hizmet etmez. Ekonomik ve ticari işbirliği sürecinde ortaya çıkan farklılıklar ve sürtüşmeler konusunda Çin ve ABD, eşitlik, saygı ve karşılıklı fayda temelinde müzakereler yoluyla çözümler bulabilmelidir. ABD tarafının, iki ülke lideri arasında yapılan çeşitli telefon görüşmelerinde varılan önemli mutabakatları ve bu yıl gerçekleştirilen ekonomik ve ticari istişarelerin sonuçlarını etkin şekilde hayata geçirmek için Çin tarafıyla yarı yolda buluşmasını umuyoruz. Bu sayede karşılıklı güvenin daha da pekiştirilmesi, farklılıkların yönetilmesi, karşılıklı fayda sağlayan işbirliğinin genişletilmesi ve ikili ekonomik-ticari ilişkilerin yeni bir düzeye taşınması mümkün olacaktır. Dünya, Çin ve ABD’den daha fazla iyi haber duymayı bekliyor.
Piyasalarda iyimserlik rekoru
Çin ve ABD arasındaki anlaşma ihtimaline dair basında yer alan haberler piyasalara da hızlı biçimde yansıdı Japonya’nın Nikkei 225 endeksi, pazartesi günü tarihinde ilk kez 50.000 seviyesini aştı. Güney Kore’nin Kospi endeksi ise yüzde 2’den fazla artarak rekor kırdı.
ABD’de S&P 500 ve Nasdaq Composite vadeli işlemleri sırasıyla yüzde 0,8 ve yüzde 1 yükseldi. Euro Stoxx 600 vadeli işlemleri yüzde 0,3 artış gösterdi. Çin’in CSI 300 endeksi yüzde 1, Hong Kong’un Hang Seng endeksi yüzde 0,9 değer kazandı. Altın fiyatları, güvenli liman varlıklara olan talebin zayıflamasıyla yüzde 0,7 düşerek ons başına 4.083 dolara geriledi. Bitcoin ise hafta sonu rallisini sürdürerek yüzde 1,9 artışla 115.526 dolara yükseldi.
Üç aylık bakır vadeli işlemleri, küresel büyüme görünümündeki iyileşmeyle yüzde 0,9 arttı. . Financial Times gazetesine konuşan kıdemli emtia stratejisti Daniel Hynes, “Ticaret görüşmelerinde ilerleme işaretleri, metal piyasalarında genel bir iyimserlik yarattı” ifadesini kullandı.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala bu ay Reuters’a yaptığı açıklamada, “Gerçekten umuyoruz ki iki taraf bir araya gelir ve gerilimi düşürür. Zira herhangi bir ABD-Çin gerilimi veya ABD-Çin kopuşu sadece dünyanın en büyük iki ekonomisini değil, dünyanın geri kalanını da etkileyecektir” değerlendirmesinde bulunmuştu.
