Bahar Bayramı’nın tarihi, 4 bin yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Tarım toplumunun temellerini oluşturan bu bayram, baharın gelişini ve yeni bir yılın başlangıcını simgeler. Ailelerin bir araya geldiği, geçmişe veda edip geleceği umutla karşıladığı bir bayramdır.
Bilindiği gibi Çin’de Bahar Bayramı, Han milliyetinin dışında, başka birçok azınlık etnik grup tarafından da kutlanan ortak bir bayramdır. Ayrıca bazıları kendilerine özgü bahar bayramını kutluyorlar.
Çin’in güneybatısındaki Xizang (Tibet) Özerk Bölgesi’nde, Tibet etnik grubundan vatandaşlar yaşıyor. Tibetlilerin kendine özgü yeni yıl kutlamasına Losar deniyor. Losar, Tibet etnik grubunun en büyük bayramı ve Tibet takviminin başlangıcını ifade ediyor. Tibet takvimi bir yılın 12 ya da 13 aydan oluştuğu bir ay-güneş takvimidir. Her üç yılda bir eklenen onüçüncü ayla birlikte bir Tibet yılının güneş yılına denk düşmesi sağlanıyor. Bayram, Tibet takvimine göre birinci ayın ilk gününde başlar ve 15 gün sürer. Tibetlilerin Ay takvimi’ne göre Losar, bazen Çin Geleneksel Bahar Bayramı ile yakın bir tarihe, bazen de aynı tarihe denk gelir. Dolayısıyla Tibetliler hem Losar’ı hem de Çin Geleneksel Bahar Bayramı’nı aynı anda coşkuyla kutlar. Bayram gününde bayram kıyafetlerini giyen Tibetliler yüzlerine farklı şekillerde maskeler takarak, görkemli bir dans partisi düzenler. Kulağa hoş gelen şarkı ve müzik eşliğinde dans eden delikanlılar, bir yandan eski yılı uğurlarken yeni yılı karşılar, diğer yandan bu dans ile kötü ruhları uzaklaştırıp yeni yılın mutluluk ve bereket getirmesini diler. Yeni Yıl sabahı kadınlar ise iyi şans dileğinin simgesi olarak uğurlu su almaya giderler.
Çin’in güneyindeki Hainan eyaletinin çeşitli bölgelerinde Yi etnik grubundan vatandaşlar yaşıyor. Yiler kendilerinin Bahar Bayramı’nı, Yi takvimine göre belirler. Bazı bölgelerdeki Yiler Han halkıyla birlikte Bahar Bayramı’nı kutlar. Bayramda Yiler evlerinin kapısının önüne yeni yılda uğursuzluk ve felaketlerden kaçınmayı ve yeni yılın barış ve huzur getirmesini simgeleyen yeşil çamlar diker. Bayram boyunca evlerde etler pişirilir ve karşılıklı ev ziyaretleri yapılır. Birbirlerine et ve buharda pişirilmiş çörekler hediye ederler. Ay Yeni Yılı’nın ilk gününün sabahı Yiler’in kalkar kalkmaz ilk yaptığı iş eve su taşımak olur. Çünkü su, Yilere göre yeni yılın bol yağışlı olmasını simgeler.
Zhuang milliyeti, ülkenin güneybatısındaki Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi ve Guangdong, Guizhou, Yunnan ve Hunan eyaletlerinde dağınık bir şekilde yaşıyor. Zhuang milliyeti de Han milliyetiyle beraber Bahar Bayramı’nın yanı sıra kendilerinin de yeni yıl bayramını kutlarlar. Zhuanglar yıl sonu akşamı erken bir saatte yılbaşı günü için yemeklerini hazırlarlar. Zhuanglar bu yemeklere “Yanian yemeği” derler. Bu, gelecek yılın bereketli ve mutlu geçmesini arzulamak anlamına gelir. Bazı bölgelerde Zhuanglar bir metreden daha uzun ve 5-6 kg ağırlığında kekler yapar ki, bir aile bu keki tek bir öğünde yiyip bitiremez. Yeni Yılı’nın ilk günü sabahın erken saatlerinde Zhuanglar bayram kıyafetleriyle yeni yılı karşılamak için havai fişekler patlatırlar ve kadınlar, nehirden veya kuyudan taze su getirmek için adeta yarışırlar. Zhuanglara göre taze su, yeni yılın yağışlı ve bol mahsullu olmasını simgeler.
Buyi milliyeti esas olarak ülkenin Guizhou eyaletinin güneyi ile güneybatısındaki Buyi-Miao Özerk İli'nde, geri kalan kısmı ise Yunnan ve Sichuan eyaletleri ile Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi'nde yaşıyor. Buyiler de 29 Ocak’ta başlayan ortak Bahar Bayramı’nın yanı sıra kendilerinin yeni yıl bayramını kutlarlar. Bayramın arife gecesi akşamdan sabaha kadar ailece bir sofra etrafında oturarak şarap içer, lezzetli yemekler yer ve yemek sırasında yeni yılı kutlayan şarkılar söylerler. Yeni Yılın ilk gününün sabahında, yaptıkları ilk iş eve taze su getirmektir. Buyilere göre bu, yeni yılda mutlu bir hayatları olacağı anlamına gelir. Daha sonra delikanlılar ve genç kızlar bayramlık kıyafetlerle birbirlerini ziyaret ederler ya da birlikte pikniğe giderek dans edip, şarkı söyleyerek bayramı coşkuyla kutlarlar.
Man milliyeti esas olarak Çin’in kuzeydoğusundaki Heilongjiang, Jilin, Liaoning ve Hebei eyaletlerinde yaşıyor. Manlar’ın Bahar Bayramı kutlamaları arife gecesinde başlar. Manlar, Bahar Bayramı arifesinde evlerinin kapısına kırmızı fenerler asar, beyitler yapıştırır, mantı ve yapışkan pirinçten kekler yaparlar. Bayramın ilk gününde bayram kıyafetleri giyerek birbirlerinin bayramlarını kutlarlar ve gençler, yaşlıların evlerini ziyaret eder. Bayram sırasında at ve deve yarışmaları da düzenlerler.
Dong milliyeti esas olarak ülkenin güneybatısındaki Guizhou eyaletinde yaşar. Donglar, kendilerinin Bahar Bayramı’na “Dong Yılı” derler. Donglar, bayramın ilk sabahı mutlaka birkaç sazan balığı avlayarak, pişirip sofraya koyarlar ve aile üyeleri bir araya gelerek bayram yemeği yerler. Donglara göre balık uğurun ve zenginliğin simgesidir. (Çincede zenginlik ile balık eş seslidir.) Akşamüstü Donglar bir ateşin etrafında şarkı söyleyip dans ederek bayramı neşe içinde kutlarlar.
Yao milliyeti ülkenin güneyindeki Guangx, Hunan, Guangdong, Yunnan, Guızhou ve Jiangxi eyaletlerindeki bölgelerde yaşıyor. Yılbaşı gecesi tüm evlerde yapışkan pirinçten kekler yapılır, bayramın ilk sabahında yediden yetmişe herkes yeni kıyafetler giyer ve birbirlerine yeni yıl dileklerini iletirler.
Miao milliyeti esas olarak ülkenin Hubei ve Guizhou eyaletlerinde yaşarlar. Miaolar kendi bahar bayramını “Kejia Yılı” olarak adlandırır. Bayramın arife gecesi Miaolar mantı yapar ve bayramın ilk sabahı Tangyuan (yapışkan pirinçten yapılan bir tatlı) yerler. Bayram sırasında görkemli Ejder ve Aslan dansı düzenlerler. Bunun yanı sıra Miaolar, “Bahar şarkısı” da söylerler. Bu şarkı, Miaoların bahara olan özlemlerini ve sevgilerini ifade etmektedir. Ayrıca gelecek yılın güzel ve bereketli bir yıl olması için her aile domuz ya da koyun gibi kurbanlar keserler.
Çin’de yaşayan bir başka etnik grup da Tujialar. Tujialar esas olarak ülkenin ortasındaki Hunan eyaletinin Xiangxi Tujia ve Miao Özerk İli’nde yaşıyor. Tujialar kendilerinin bahar bayramını Hanlardan bir gün önce kutlar. Bayramın kutlandığı günlerde Tujialar, çeşitli etkinlikler düzenler. Bu etkinlikler, genellikle birkaç gün hatta bazen onlarca gün sürer. El sallama anlamına gelen “Baishou” dansının yapıldığı salon, bayram sırasında en kalabalık yere dönüşür. Tujiaların yaşadıkları her köyde bir dans salonu bulunur. Bayram günü Tujialar, bayram yemeğini erken yedikten sonra, yepyeni elbiseler giyerek neşe içinde el sallama dansı yapmak için salona akın ederler.
Hani milliyeti esas olarak ülkenin güneybatısındaki Yunnan eyaletinde yaşar. Haniler kendilerine özgü bahar bayramı arife gecesinde Zongzi adındaki çeşitli malzemelerle doldurulmuş, kamış, nilüfer, bambu veya benzeri büyük düz yapraklara sarılmış, daha sonra buğulanmış veya kaynatılmış yapışkan pirinçle yapılan bir Çin atıştırmalığını yaparlar ve Bayramın ilk sabahında aile üyeleri bir araya gelerek bayram yemeği yerler. Hani milliyetinden delikanlı ve genç kızlar bayram kıyafetleriyle bir araya gelerek şarap içer, şarkı söyler ve dans ederler.
Kazak milliyeti esas olarak Çin’in kuzeybatısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nde yaşar. Kazaklar baharı Nevruz Bayramı’nı kutlayarak karşılar. Kazaklar bayram arifesi gecesinde pilav yerler, bayramın ilk sabahında bayram kıyafetlerini giyerek birbirlerinin bayramını kutlarlar.
Uygur milliyeti esas olarak Çin’in kuzeybatısındaki Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nde yaşıyor. Uygurlar da Nevruz Bayramı’nı kutlar ve bayram arifesindeki akşam yemeğinde Çin mantısı “Jiaozi” ve Uygur Pilavı yerler. Ertesi sabah bayram kıyafetleriyle akraba, dost ve büyüklerin evlerini ziyaret ederler. Akşamüstü delikanlı ve kızlar bir araya gelerek lirik Uygur müziği ve şarkısı eşliğinde dans ederek bayramı neşeyle kutlarlar.
Moğol milliyeti esas olarak ülkenin kuzeybatısındaki İç Moğolistan Özerk Bölgesinde yaşar. Onların yeni yıl kutlamalarında rengârenk bayram kıyafeti giyen Moğol delikanlı ve kızları atlara binerek çadırları gezip büyüklere bayram ziyaretinde bulunurlar. Bayram arifesinde görkemli bir ateş gecesi düzenleyerek, kuzu kebabı pişirirler ve bayramın ilk günü sabahı karşılıklı olarak birbirlerinin bayramını kutlarlar. Ayrıca, Moğollar eski yılı uğurlamak ve yeni yılı karşılamak için “İlahi dans festivali” düzenler ve şarkı-müzik eşliğinde dans ederler.
Kore milliyeti esas olarak Çin’in kuzeydoğusundaki Jilin eyaletinde yaşıyorlar. Ortak Bahar Bayramı’nı kutlayan Kore milliyetinin gelenekleri, her ailenin bahar beyitlerini değişik yerlere yapıştırarak mantı ve yapışkan pirinçten yapılan kek başta olmak üzere çeşitli lezzetli yemekleri pişirmesi ve aşure gibi çeşitli tahıldan yapılan “Babaofan”ı yemesidir. Yeni yılın ilk günü sabaha karşı insanlar bayramlık kıyafetlerle büyükleri ziyaret ederler.
Sırada She etnik grubu var. Sheler kendilerine özgü yeni yıl ortak Bahar Bayramı’ndan farklı bir tarihte kutlar ve arife gecesi pirinçten içki, yapışkan pirinçten de kek yaparlar. Evlerinin ana kapısının iki kenarına Chunlian yapıştırırlar veya asarlar. Chun Lian, mutluluk ve bahar sevincini ifade eden kısa beyitlerin yazılı olduğu kâğıtlardır. Bu beyitlerin şeytanın ve kötülüklerin eve girmesini engellediğine inanılır.
Diğer bir etnik grup da Gelaolar. Gelaoların Bahar Bayramı'nın tarihi, örf ve adetleri Han Milliyetiyle hemen hemen aynıdır. Gelaolar da Hanlar gibi bu bayrama büyük önem verirler. Gelaolar yaşlı ağaca taparlar. Dolayısıyla Gelaolar, bayram sırasında bir ağaca yemek verir. Bu ayin bayramın en önemli içeriğini oluşturur. Gelaoların “Ağaç Besleme” ya da “Ağaca Tapma” geleneği, dünyadaki her şeyin ruhu ve canı olduğuna inanmasından kaynaklanıyor. Bayramın ilk günü “Kaplan Günü” olarak da adlandırılır. Bu gün her aile, pirinçten yapılan içki, et, balık ve yapışkan pirinçten yapılmış pilav gibi yemekleri yanlarına alıp dağdaki ağaca tapınmaya giderler. Dağa çıkan kalabalık, en yüksek ve eski ağacı seçerek, ağaca tapınma töreni düzenlerler. Tören sırasında insanlar ağacın önünde fişek patlatır, kâğıt para ve tütsü yakar, diz çöküp alınlarını yere koyarak ağaca ibadet eder. İbadet bitince, bazı kişiler ağaç kabuğunu üç yerinden keser, bazıları ise ağacın kesilen yerine et, pilav doldurup, içki döker ve sonra kesilen yeri kırmızı kağıtla kapatır. Ağaca yemek verirken, farklı ağaca farklı sözler söylenir. Örneğin, eğer yemek verdiği ağaç meyve ağacı olursa, bu ağaca “Pilav verdim salkım salkım, et verdim topak topak meyve ver” diye bol meyve dileğinde bulunulur. Ağaca tapınma töreninden sonra kişiler bir araya gelerek Ejderha ve Aslan Dansı etkinliği düzenleyerek bayramı kutlarlar.
Çin’de Bahar Bayramı gelenekleri çok farklıdır ve her etnik grubun kendine özgü kutlama şekilleri vardır. Bu güzel festivalde, derin kültürel atmosferi birlikte hissetmek ve her şeyin gönlünüzce olması dileğiyle herkese şimdiden mutlu yıllar!
