Shanghai İşbirliği Örgütü'nün (SİÖ) kuruluşundan bu yana 24 yıl geçti. "Shanghai Ruhu"na sadık kalan örgüt, büyük dinamizm göstererek, sürekli olarak büyüyor ve gelişiyor. Örgüte üye ülkeler arasındaki karşılıklı siyasi güven sürekli artıyor, çeşitli alanlardaki işbirliği olumlu sonuçlar veriyor. SİÖ, çağın ihtiyaçlarına uygun ve tarafların beklentilerini karşılayan bölgesel işbirliği yolunu yarattı ve yeni tip uluslararası ilişkilerde örnek teşkil etti.
SİÖ’nün kurucu üyesi olan Çin, bu örgütü dış politikasının önceliği olarak görüyor. SİÖ Dönem Başkanlığı görevini üstlediği geçen yılın Temmuz ayından bu yana Çin, "Shanghai Ruhu'nu yaygınlaştıralım: SİÖ eylemde" sloganı altında, tüm taraflarla birlikte SİÖ’nin güzel yurdunu inşa etmek için sağlam adımlar attı. Türkiye ise SİÖ’nin 14 diyalog ortaklarından biri ve örgütün aktif katılımcısı ve katkı sağlayıcısı. Kısa süre önce tamamlanan SİÖ Tianjin Zirvesi, Türkiye-Çin ikili işbirliğinin derinleştirilmesi için önemli bir fırsat ve platform sundu.
Son yıllarda, Türkiye ve Çin'in kalkınma stratejilerinin uyumlaştırılmasının hızlanmasıyla birlikte, iki ülke arasındaki gerçekçi işbirliği de verimli sonuçlar veriyor. Geçen yıl Çin, Türkiye'nin ikinci büyük ticaret ortağı oldu. Bu yılın ilk yarısında, iki ülke arasındaki ticaret hacmi yine büyüyerek, yüzde 11,13 oranında arttı. İki ülkenin merkez bankaları, ikili para takas anlaşmasını yenilerken iki banka arasında renminbi (RMB) takas düzenlemelerinin tesisine ilişkin mutabakat zaptı imzalandı. Geçen yıl Türkiye'ye gelen Çinli turist sayısı yaklaşık 410 bine ulaştı. Bu sayı yüzde 65,1 oranında artış gösterdi. Çin, Türkiye'nin en hızlı büyüyen uluslararası turizm kaynağı oldu. Bu yılın ilk yarısında Türkiye'ye gelen Çinli turist sayısı, 190 bini aşarak artış trendini sürdürdü.
Türkiye ile Çin arasındaki işbirliğinin derinleşmesi, iki ülkenin SİÖ çerçevesindeki işbirliğinin güçlenmesine sağlam bir temel oluşturdu. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, SİÖ Semerkant Zirvesi ve SİÖ Astana Zirvesi’nde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya gelerek, ikili ilişkiler ile uluslararası ve bölgesel meseleler hakkında derinlemesine görüş alışverişinde bulunmuş ve önemli mutabakatlara varmıştır.
Bu yıl Türkiye, Çin’in ev sahipliğinde düzenlenen SİÖ Siyasi Partiler Forumu, Dijital Teknoloji İşbirliği ve Kalkınma Forumu, Medya ve Düşünce Kuruluşları Zirvesi, Üye Ülkelerin Yüksek Mahkeme Başkanları Toplantısı ve Sağlık Bakanları Toplantısı gibi etkinliklere aktif katılım gösterip SİÖ’nün gelişimine canlılık katmıştır.
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping konuşmasında, dört “öncelik” ile SİÖ’nün inşası ve işbirliğinden elde edilen sonuçları özetleyerek, “Shanghai Ruhu”na sadık kalınmanın önemine vurgu yaptı. Hâlihazırda, dönüşüm ve çalkantı bir dönem geçiren dünya, dayanışma ve işbirliğine her zamankinden daha fazla ihtiyaç duymaktadır, Çin ve Türkiye, el ele verip, “Shanghai Ruhu”nu yaygınlaştırmalı.
Türkiye-Çin ikili ilişkilerinde yeni dönem
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Tianjin’de düzenlenen Shanghai İşbirliği Örgütü (SİÖ) Zirvesi’ne katılmak üzere Çin’e gelen Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşürken yaptığı konuşmada, Çin ve Türkiye’nin hem yükselen iki büyük ülke hem de Küresel Güney’in önemli üyeleri olarak bağımsızlık ruhuna sahip olduklarını vurguladı. İki ülke arasındaki üst düzey ilişkilerin yalnızca Çin ve Türkiye’nin temel çıkarlarına değil, aynı zamanda Küresel Güney’in ortak çıkarlarına da hizmet ettiğine dikkat çekti. Xi, tarafların barış, kalkınma, işbirliği ve kazan-kazan anlayışına uygun şekilde hareket ederek devletlerini güçlendirme yolunda birbirlerine destek vermesi, ikili stratejik işbirliğini daha ileriye taşıması ve birlikte daha adil ve makul bir küresel yönetişim sistemi inşasını hızlandırması gerektiğini söyledi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da görüşmede yaptığı konuşmada, Çin ile ilişkilerinin gelişmesine büyük önem verdiklerini belirterek üst düzey temasların artırılması, Kuşak ve Yol Girişimi çerçevesinde nitelikli işbirliğinin güçlendirilmesi ve ticaret ile yatırım hacminin yükseltilmesi yönündeki kararlılıklarını dile getirdi. Erdoğan ayrıca altyapı, yeni enerji, tarım, gıda ve sağlık gibi alanlarda ortak çalışmaların pekiştirilmesi, eğitim ve turizm alanındaki kültürel ve beşeri etkileşimin derinleştirilmesi gerektiğini ifade etti.
Türkiye ve Çin, hem gelişmekte olan büyük ülkeler, hem de Küresel Güney üyeleri olarak, uluslararası ilişkiler kurallarının korunması ve adaletin savunulması gibi konularda önemli görüş birliklerine sahip. İki ülke, gerçek anlamda çok taraflılığı korumalı, hegemonyacılığa, baskı ve zorbalığa birlikte karşı çıkmalı, özellikle istişare, ortak inşa ve paylaşım ilkesine bağlı kalmalı, eşit ve düzenli bir küresel çok kutuplulukta ısrar etmeli ve herkese fayda sağlayan kapsayıcı bir ekonomik küreselleşmeyi savunmalı, adil ve adalete dayalı SİÖ yurdunu birlikte inşa etmeli.
2025, "SİÖ Sürdürülebilir Gelişme Yılı" olarak belirlendi ve bu tema ile sekiz öncelikli işbirliği alanı, "Türkiye Yüzyılı" vizyonunun öncelikleriyle çok uyumlu. Çin, SİÖ Dönem Başkanlığı süresince 100'den fazla etkinliğini tamamlayarak, SİÖ’ye üye ülkeler arasındaki iletişim ve işbirliğini artırdı. Bu doğrultuda Çin ve Türkiye, "Shanghai Ruhu" rehberliğinde, karşılıklı siyasi güveni artırmalı, dayanışma ve işbirliğini pekiştirmeli. Aynı zamanda, iki ülkenin gelişme stratejilerinin birbirleriyle uyumlaştırılmasını hızlandırmalı, “Kuşak ve Yol” ortak inşası hızlandırılmalı, SİÖ’nin refah, gelişme, iyi komşuluk ve dostluğa dayalı daha güzel bir geleceği birlikte yaratılmalı.
