Birleşmiş Milletler’in İkinci Dünya Savaşı’nın ardından doğuşunun üzerinden 80 yıl geçti. Ancak bugün dünya, yeniden krizler çağında yönetişim arayışıyla karşı karşıya. Soğuk Savaş zihniyetinin yeniden yükselmesi, uluslararası kuralların araçsallaştırılması ve küresel gelişmelerdeki dengesizlik, mevcut düzenin yeni sorunlara çözüm üretemediğini gösteriyor.
Bu tabloya karşılık Çin, Küresel Yönetişim İnisiyatifi’ni ortaya koydu. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, kısa süre önce Tianjin’de düzenlenen Shanghai İşbirliği Örgütü Zirvesi’nde inisiyatifin öne çıkardığı beş temel ilkeyi açıkladı:
Egemenlik eşitliği
Xi, “Büyük ya da küçük, güçlü ya da zayıf, zengin ya da fakir fark etmeksizin tüm ülkelerin küresel yönetişimde eşit katılım, eşit karar alma ve eşit yararlanma haklarına sahip olması gerektiğini savunuyoruz. Uluslararası ilişkilerin demokratikleşmesini teşvik ederek, gelişmekte olan ülkelerin temsil gücünü ve söz hakkını artıracağız.” dedi.
Uluslararası hukuka saygı
Xi, “Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın amaç ve ilkeleri dahil olmak üzere uluslararası ilişkilerin temel kurallarına tam saygı gösteririz. Hukukun eşit ve yeknesak uygulanmasını savunur, çifte standartlara karşı çıkar, azınlık ülkelerin kendi kurallarını başkalarına dayatmasını kabul etmeyiz.” ifadelerini kullandı.
Çok taraflılığın benimsenmesi
Xi, “Ortak müzakere, ortak inşa ve ortak paylaşım anlayışıyla küresel yönetişim modelini destekleriz. Tek taraflılığa karşı çıkar, Birleşmiş Milletler’in konumunu ve otoritesini kararlılıkla savunuruz. BM’nin küresel yönetişimdeki vazgeçilmez rolünü etkin biçimde yerine getirmesini destekleriz.” diye konuştu.
İnsan merkezli yaklaşım
Xi, “Küresel yönetişim sistemini reform eder ve geliştirir, tüm halkların bu sürece katılımını ve sonuçlarından eşit biçimde yararlanmasını güvence altına alırız. Ortak zorluklara daha iyi yanıt verir, Kuzey-Güney arasındaki gelişmişlik farkını kapatmaya çalışırız.” dedi.
Eylem odaklılık
Xi, “Sistematik planlama ve bütüncül ilerleme anlayışıyla küresel eylemleri koordine eder, tarafların kaynaklarını harekete geçirir ve somut sonuçlar elde ederiz. Pragmatik işbirliği ile yönetişimde gecikme ve parçalanmayı önleriz.” sözleriyle son ilkeyi özetledi.
Cumhurbaşkanı Xi, Küresel Yönetişim İnisiyatifi’nin, yeni çağda daha adil ve rasyonel bir küresel yönetişim sistemi inşası için Çin’in sunduğu açık ve kapsayıcı bir kamu ürünü olduğunu vurguladı. Xi ayrıca bu girişimi, “insanlığın ortak geleceği için Çin’in sunduğu bilgelik temelli bir çözüm” olarak nitelendirdi.
