Son dönemde Japonya’da pirinç, halkın yakından takip ettiği önemli bir gündem maddesi haline geldi. Hızla yükselen fiyatlar ve yaşanan arz sıkıntısı, ülke genelindeki süpermarket raflarında boşluklara yol açtı.
Öyle ki, pirinçle ilgili yapılan açıklamalar siyasi sonuçlar da doğurdu. Eski Tarım Bakanı Taku Eto, destekçilerinden ücretsiz pirinç aldığını söylemesi üzerine kamuoyunun tepkisini çekti ve Mayıs ayında görevinden istifa etti.
Japonya bu zorlu sürecin içinde mücadele ederken, ABD Başkanı Donald Trump ise pirinç sıkıntısını fırsat bilerek, Japonya’yı Amerikan pirincini almamakla suçladı ve tarife tehdidinde bulundu.
Trump, Truth Social sosyal medya hesabından, konuya ilişkin yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı:
İnsanlara, ülkelerin Amerika Birleşik Devletleri’ne ne kadar şımardığını göstermek istiyorum. Japonya’ya büyük saygı duyuyorum ama onlar bizim pirincimizi almıyorlar, üstelik büyük bir pirinç kıtlığı yaşıyorlar. Yani onlara sadece bir mektup göndereceğiz ve uzun yıllar boyunca onları ticaret ortağımız olarak görmekten mutluluk duyacağız.
Trump, daha önce 200'den fazla ülkenin hepsiyle anlaşma yapamayacaklarını ifade ederek, gelecek 1-2 hafta içinde bu ülkelere mektup gönderip ABD ile iş yapabilmek için ödemeleri gereken tarife oranlarını bildireceklerini söylemişti.
ABD Başkanı Trump, "Herkese sadece 'Tebrikler, yüzde 20, 25, 40, 50 tarife ödüyorsunuz' diye mektup göndermek isterim" demişti.
Japonya'dan yanıt gecikmedi
Japonya'nın baş müzakerecisi ve Ekonomi Bakanı Ryosei Akazawa, ABD Başkanı Donald Trump’ın Japonya’nın Amerikan pirinci almayı reddettiğine dair eleştirilerine yanıt verdi.
Akazawa düzenlediği basın toplantısında, “Tarım, ülkenin temelidir” ifadelerini kullandı. “ABD ile yapılan müzakerelerde tavrımız değişmedi: Tarım sektörünü feda edecek görüşmelere katılmayacağız" diyen Akazawa, Japonya’nın ulusal çıkarlarını korumak için ABD muhataplarıyla müzakerelere devam edeceğini ekledi.
Washington’a yedinci ziyaretinden birkaç gün önce dönen Akazawa, pirincin bu müzakerelerin parçası olup olmadığı konusunda ise yorum yapmaktan kaçındı.
Trump’ın Japonya’nın Amerikan pirincini “almadığı” iddiası doğru mu?
Japonya Ekonomi Bakanı ve baş müzakereci Ryosei Akazawa, ABD Nüfus Bürosu’nun ticaret verilerine göre, Japonya geçen yıl ABD’den 298 milyon dolar değerinde pirinç satın aldı. Bu yılın Ocak-Nisan aylarında ise Japonya, ABD’den 114 milyon dolarlık pirinç ithal etti.
Ancak, iki ülke arasındaki devam eden ticaret müzakerelerine katılan Japon yetkililerin, gelecekte ABD’den pirinç alımını durduracaklarını söyleyip söylemedikleri belirsizliğini koruyor. Salı günü Japonya Kabine Baş Sekreteri Yoshimasa Hayashi, iki taraf arasındaki ticaret görüşmelerinin sürdüğünü ve Japon hükümetinin Trump’ın açıklamasının farkında olduğunu söyledi fakat konu hakkında yorum yapmaktan kaçındı.
Hayashi, “ABD ile yürüttüğümüz görüşmelerin detaylarını açıklamıyoruz ancak Japonya, her iki tarafın yararına olacak bir anlaşmaya ulaşmak için samimi ve dürüst görüşmeleri kararlılıkla sürdürecektir” dedi.
Japonya, son aylarda ABD’den tarihindeki en yüksek pirinç ithalatını gerçekleştirdi. Bunun nedeni, ülkede yetiştirilen pirincin fiyatlarının geçen yıldan bu yana hızla artması ve tüketicileri zorlaması.
Ancak Tokyo, öğünlerde tüketilen temel pirinç türünde gümrüksüz ithalatı yılda 100 bin metrik tonla sınırlıyor. Bu miktarın üzerindeki pirince kilogram başına 341 yen (yaklaşık 2,37 dolar) vergi uyguluyor. Bu rakam, Japonya’nın yıllık yaklaşık 7 milyon tonluk toplam pirinç tüketiminin yalnızca küçük bir kısmını oluşturuyor.
Tarım Bakanı Shinjiro Koizumi, yabancı pirincin ülkenin gıda güvenliği açısından bir tehdit olduğunu belirtirken, hükümet ise iç fiyatları düşürmek amacıyla genellikle Eylül’de yapılan gümrüksüz pirinç ithalat ihalesini bu yıl erkene alarak Haziran ayında gerçekleştirdi.
27 Haziran’da yapılan ihalenin sonuçlarına göre, açık artırılan miktarın neredeyse üç katı olan 81.853 ton için başvuru yapıldı. İhale kapsamında, ABD’den 25.541 ton, Avustralya’dan 1.500 ton ve Tayland’dan 708 ton pirinç talep edildi.
Vergi uygulanan pirinç ithalatı da arttı. Maliye Bakanlığı verilerine göre, sadece Mayıs ayında özel sektör yaklaşık 10.600 ton temel pirinç ithal etti ve bunun yaklaşık üçte biri ABD’den geldi.
Trump'ın asıl meselesi ne?
Eski Başkan Joe Biden döneminde, 2021 yılında ABD Ticaret Temsilciliği Ofisi tarafından yayımlanan bir raporda, “Japonya’nın pirinç ithalatı ve dağıtımında uyguladığı katı kurallar ve şeffaf olmayan pirinç ithalat ve dağıtım sistemi, ABD’li ihracatçıların Japon tüketicilere anlamlı erişim sağlamasını zorlaştırıyor” ifadelerine yer verilmişti. CNN’e konuşan ve Trump’ın düşüncelerine aşina bir kaynak, Trump’ın paylaşımında bu soruna atıfta bulunduğunu söyledi.
2021 yılında ABD hükümetinin hazırladığı bir rapora göre, Japonya’nın pirinç ithalatı ve dağıtımı konusunda uyguladığı sistem çok sıkı kurallara bağlı ve şeffaf değil.
Bu da demek oluyor ki: ABD’li pirinç ihracatçıları, Japonya’daki tüketicilere ürünlerini doğrudan ve kolayca ulaştıramıyor. Japonya’nın kuralları, ABD’li firmaların Japon piyasasında etkili olmasını zorlaştırıyor.
CNN’e konuşan, Trump’ın düşüncelerini bilen bir kaynak şöyle diyor:
Trump, Truth Social’da yaptığı paylaşımda aslında tam da bu soruna — yani Japonya’nın ABD pirinciyle ilgili koyduğu zorluklara — dikkat çekmeye çalıştı.
Özetle Trump'ın “pirincimizi almıyorlar” derken kastettiği şey aslında Japonya’nın teknik olarak pirinç alması değil; ABD pirinci için pazarı kısıtlayan zorlu ve kapalı sistem. Ama bunu doğrudan değil, dolaylı bir şekilde söylediği için karışık gelebiliyor.
Peki, Japonya’nın pirinç fiyatlarında son durum ne?
CNBC'nin haberine göre, aylar süren artışın ardından, Japon tüketiciler pirinç fiyatlarında nihayet bir düşüş görmeye başladı.
Japonya Tarım Bakanlığı verilerine göre, 15 Haziran’da sona eren haftada beş kilogramlık bir pirinç torbasının ortalama fiyatı 3.920 yen (27,03 dolar) seviyesine geriledi. Bu, 2 Mart'ta sona eren haftadan bu yana fiyatların ilk kez 4.000 yenin altına düşmesi anlamına geliyor.
Aynı zamanda bu düşüş, Japonya Başbakanı Shigeru Ishiba'nın belirlediği hedef aralığına giren ilk fiyat oldu.
Başbakan Ishiba, Mayıs ayında yaptığı açıklamada pirinç fiyatlarının düşürülmesi gerektiğini belirtmiş, “Fiyatların 4.000 yen seviyesinde kalması doğru değil, 3.000 yen bandında olmalı” ifadelerini kullanmıştı. Ishiba’nın ayrıca, bu konuda sorumluluğu şahsen üstleneceğini muhalefet milletvekillerine ilettiği bildirildi.
