Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Güneydoğu Asya turunun son durağı olan Kamboçya’da resmi temaslarda bulundu. Ziyareti kapsamında, Kamboçya Ana Kraliçesi Norodom Monineath Sihanouk ile bir araya gelen Xi, ayrıca Kamboçya Halk Partisi Başkanı ve Senato Başkanı Samdech Techo Hun Sen ile Başbakan Hun Manet ile de görüşmeler gerçekleştirdi.
Xi Jinping, Kamboçya Ana Kraliçesi Norodom Monineath Sihanouk ile yaptığı görüşmede, Sihanouk'un Çin-Kamboçya dostluğuna uzun yıllardır yaptığı katkılardan övgüyle söz etti.
Xi, Ana Kraliçe’nin Çin halkına karşı özel bir dostluk beslediğini ve bu nedenle Çin Halk Cumhuriyeti Dostluk Nişanı ile onurlandırıldığını hatırlattı.
Çin’in, Ana Kraliçe için adeta ikinci bir vatan olduğunu belirten Xi Jinping, dilediği zaman Çin’i ziyaret edebileceğini de sözlerine ekledi.
Ana Kraliçe Monineath, Xi'nin Kamboçya'nın en önemli dostu olduğunu ve iki ülkenin eski liderleri tarafından kurulan Çin-Kamboçya dostluğunun sürekli olarak sağlamlaştırılıp geliştirildiğini görmekten büyük mutluluk duyduğunu dile getirdi.
Ana Kraliçe, iki ülke arasındaki “demirden sağlam” dostluğun daha da derinleştirileceğine inandığını vurguladı.
Xi: Çin-Kamboçya kader birliği tarihin akışı ve halkın tercihinin sonucudur
Xi, Kamboçya Halk Partisi Başkanı ve Senato Başkanı Samdech Techo Hun Sen ile de bir araya geldi.
Xi görüşmede, şu an Çin ve Kamboçya’nın ulusal kalkınma süreçlerinin kritik bir aşamada olduğuna dikkat çekerek, iki ülkenin kendi modernleşme sürecini teşvik ederken insanlığın kader birliğinin inşası için örnek teşkil etmesi ve bir asırdır görülmemiş derin değişimlerin yaşandığı bir dünyada barış, istikrar ve ilerlemenin gücü olması gerektiğini dile getirdi.
Xi Jinping, iki taraf arasında stratejik koordinasyonun güçlendirilmesi için iki ülkenin dışişleri bakanları ve savunma bakanları arasında yeni kurulan "2+2" stratejik diyalog mekanizmasının iyi bir şekilde kullanılması gerektiğine vurgu yaptı. Xi ayrıca iki ülke arasında enerji, ulaşım gibi çeşitli alanlardaki pratik işbirliğinin derinleştirilerek Kamboçya’nın Çin’in kalkınma fırsatlarından daha fazla yararlanmasının sağlanması gerektiğini kaydetti.
Ticaret savaşının çok taraflı ticari sistemi bozduğuna ve dünya ekonomik düzenine zarar verdiğine işaret eden Xi, tüm ülkeleri dayanışma içinde karşılıklı saygıyı korumaya, kazan-kazan anlayışına dayalı işbirliğini ve ortak kalkınmayı sürdürmeye ve insanlığın kader birliğinin inşası için çaba göstermeye çağırdı.
Xi, Çin tarzı modernleşmenin başarılarından daha fazla yararlanması için, komşu ülkelerle dostane işbirliğini derinleştirmeye devam edeceklerini, komşu ülkelerle kader birliği inşasını teşvik edeceklerini ve Asya’nın modernleşme sürecini hızlandıracağını vurguladı.
Kamboçya Halk Partisi Başkanı ve Senato Başkanı Samdech Techo Hun Sen, Cumhurbaşkanı Xi’nin ziyaretinin Kamboçya için son derece büyük önem taşıdığına dikkat çekti. Hun Sen, Tek Çin politikasına bağlı kalmaya, Çin’in Taiwan, Xinjiang ve Tibet gibi konularındaki tutumlarını desteklemeye ve Çin’in içişlerine müdahale eden her dış güce karşı çıkmaya devam edeceklerini dile getirdi.
Hun Sen, Çin ve Kamboçya’nın sıkı dostlar olduğunu ve iki ülkenin yeni dönemde her koşulda kader birliğini oluşturma kararının, ikili ilişkilerin yüksek seviyeli, nitelikli ve yüksek standartlarda gelişmesini sağlayacağını söyledi.
Hun Sen ayrıca Çin ile stratejik güvenlik işbirliğini güçlendirmeye, ikili ticareti genişletmeye, daha fazla Çinli işletmelerin ülkeye yatırım yapmasını memnuniyetle karşılamaya, kültürel ve beşeri değişimleri derinleştirmeye, çevrimiçi yasa dışı bahis, kumar ve dolandırıcılıkla mücadeleyi yoğunlaştırmaya hazır olduklarının altını çizdi.
Çin ve Kamboçya’dan her koşulda kader birliği vurgusu
Xi, son olarak Phnom Penh’te Kamboçya Başbakanı Hun Manet ile bir araya geldi. Görüşmede iki lider, yeni dönemde her koşulda Çin-Kamboçya kader birliğinin inşası konusunda mutabakata vardı. Liderler ayrıca 2025 yılını “Çin-Kamboçya Turizm Yılı” olarak ilan etti.
Cumhurbaşkanı Xi Jinping, yeni dönemde her koşulda inşa edilecek Çin-Kamboçya kader birliği doğrultusunda, tarafların bu süreci bir fırsat olarak görmesi gerektiğini vurguladı. Xi, Çin-Kamboçya kader birliğine ilişkin yeni eylem planının uygulanmaya devam edilmesinin önemine dikkat çekerek, bu işbirliğinin iki halka daha fazla somut fayda sağlaması için çaba gösterilmesi gerektiğini belirtti.
Xi Jinping, Çin-Kamboçya Hükümetlerarası Koordinasyon Komitesi mekanizmasından etkin şekilde yararlanılması gerektiğini vurguladı. İki ülke arasında dışişleri ve savunma bakanları düzeyinde yürütülen stratejik diyalogların düzenli ve verimli şekilde sürdürülmesinin önemine dikkat çeken Xi, ayrıca partiler ve yasama organları arasındaki temasların artırılması gerektiğini belirtti.
Xi Jinping, Çinli şirketlerin Kamboçya'ya yatırım yapmaya teşvik edileceğini, devasa Çin pazarının Kamboçya’ya daha fazla açılacağını ve Kamboçya’dan yüksek kaliteli tarım ürünleri ithalatının artırılacağını da ifade etti.
Xi, “Çin, iki halk arasındaki ilişkiyi daha yakınlaştırmak amacıyla, Kamboçya'ya hükümet bursları sağlamaya devam edecek, Çin-Kamboçya gençlik diyaloğu gibi değişim mekanizmasının kurulmasını destekleyecek, aynı zamada yerel yönetimler, medya ve düşünce kuruluşları arasındaki temasları teşvik edecek. İki taraf, toplumsal istikrarı ve bölge ülkeleri arasındaki normal iletişim düzenini korumak için, çevrimiçi yasadışı bahis, kumar ve dolandırıcılığa karşı daha güçlü ve daha verimli adımlar atmalı.” dedi.
Xi, Küresel Güney'in önemli güçlerinden ikisi olan Çin ve Kamboçya’nın, barış, dayanışma ve işbirliği yönündeki ortak değerlere bağlı kalıp, her türlü tek taraflı zorbalık eylemlerine karşı çıkması ve gerçek anlamdaki çok taraflılığı yerine getirmesi gerektiğini söyledi. Xi ayrıca, iki tarafa blok zıtlaşmalarına kararlılıkla karşı koyarak, ASEAN ve Lancang-Mekong İşbirliği gibi çerçevelerdeki koordinasyon ve işbirliğini güçlendirme çağrısında bulundu.
Hun Manet, Tek Çin politikasını kararlı bir şekilde izlediklerini ve Çin’in egemenliği ile toprak bütünlüğünü savunmasını desteklediklerini yineledi.
Kamboçya Başbakanı Hun Manet, Çin’in Kamboçya’nın en büyük ticaret ortağı ve en büyük yatırım kaynağı olduğunu hatırlatarak, iki ülke arasında ekonomi, ticaret, yatırım, endüstriyel ve tedarik zincirleri, tarım ve altyapı inşası gibi alanlardaki işbirliğini güçlendirmeye hazır olduklarını ifade etti.
"Çin'le işbirliğini sürdüreceğiz"
Hun Manet ayrıca, çevrimiçi yasadışı bahis, kumar ve dolandırıcılıkla mücadele, eğitim ve kültür alanlarında iletişimin artırılması ve "Kamboçya-Çin Turizm Yılı"nın başarıyla geçmesi için Çin’le işbirliğini sürdüreceklerini belirtti.
Tek taraflılığın dünyada çalkantılara yol açtığını ve çok taraflı ticaret sistemine darbe indirdiğini dile getiren Hun Manet, bu durumda Çin’in lider rolünü oynayarak, dünyaya değerli bir istikrar sağladığını vurguladı. Hun Manet, Çin’le beraber iki tarafın ortak çıkarlarını savunmak için koordinasyon ve işbirliğini güçlendirmeye istekli olduklarını sözlerine ekledi.
İki lider görüşmeden sonra endüstri ve tedarik zincirleri konusundaki işbirliği, yapay zeka, kalkınma yardımı, gümrük denetimi ve karantinası, sağlık ve enformasyon gibi alanları kapsayan 30’dan fazla işbirliği belgesinin teatisine tanıklık etti.
İki taraf, yeni dönemde her koşulda Çin-Kamboçya kader birliğinin oluşturulması, Küresel Kalkınma Girişimi, Küresel Güvenlik Girişimi ve Küresel Medeniyet Girişimi’nin hayata geçirilmesine ilişkin bir ortak açıklama yayımladı.
