ABD merkezli OpenAI ve Google’ın liderliğini yaptığı yapay zeka yarışında Çinli firmalar rakipleri ile arasındaki makası daraltıyor. OpenAI’ın “o1” adıyla piyasaya sürdüğünü güçlü muhakeme yeteneği olan yaya zeka modeline Çinli DeepSeek firması R1 sistemiyle yanıt verdi. Önceki sürümlerden farklı olan ve zincirleme düşünme yeteneğine dayanan yapay zeka modeli tıpkı Batılı benzerleri gibi sorulan sorulara kestirme yoldan en uygun yanıtı vermek yerine sonuca sistemindeki tüm ilgili tüm bilgilerin sentezi sayesinde ulaşabiliyor. DeepSeek, 671 milyar parametreli bir modeli eğitmek için 2048 adet Nvidia H800 çipi ve sadece 5,6 milyon dolar kullandığını, bunun OpenAI ve Google'ın benzer büyüklükteki modelleri eğitmek için harcadığı miktarın çok altında olduğunu ifade etti.
Çinli yapay zeka R1’in en büyük çekiciliği ise açık kaynaklı olarak yayınlanması. Bir diğer ifade ile ABD’li şirketlerin sattığı aracın muadili ücretsiz olarak edinebilir. Euronews’in aktardığına göre OpenAI ve Google gibi önemli oyuncuların yapay zeka modellerine eğitim verileri sağlayan ScaleAI firmasının CEO'su Alexandr Wang, perşembe günü İsviçre’nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’nda (WEF) yaptığı konuşmada DeepSeek'in ürününü "dünyayı sarsacak bir model" diye niteledi. DeepSeek’in başarısı, ABD’nin yapay zeka teknolojisindeki üstünlüğünü tehdit eden bir gelişme olarak görülüyor. Nvidia ve Meta gibi şirketlerin hisseleri bu gelişmeyle sert düşüşler yaşadı.
DeepSeek, iPhone indirme listelerinde zirveye yükseldi ve Silikon Vadisi’nde ABD’nin yapay zeka alanındaki liderliği hakkında şüpheler uyandırdı. ABD Başkanı Donald Trump’ın yapay zeka teknolojilerine 500 milyar dolarlık yatırım yapma taahhüdü, DeepSeek’in yarattığı baskıyı hafifletme çabası olarak yorumlanıyor.
İngiliz Economist: Ejderhanın gelişi
Çinli şirketin, çok daha az kaynakla dünyanın en büyük teknoloji şirketleriyle arasındaki farkı kapatması, ABD'nin yapay zekada lider kalma çabalarını baltalayabilir. İngiliz Economist dergisi konuya dair yayınladığı analizde Çin’in atılımını “ejderhanın gelişi” olarak tanımladı. Economist “Çin AI'sı artık Amerikan rakiplerine kalite olarak o kadar yakın ki OpenAI'nin patronu Sam Altman, aradaki farkın darlığını açıklamak zorunda hissetti.” İfadelerini kullandı.
Öte yandan Bloomberg Intelligence’dan Robert Lea ve Jasmine Lyu’ya göre Çin’in yapay zeka alanındaki stratejik hedefleri önümüzdeki 24 ay içinde meyvelerini vermeye devam edecek ve ülke yarı iletken tedarik darboğazına rağmen ABD ile arasındaki gelişmişlik farkını daha da daraltacak.
Çin’den yapay zeka önerisi
Çinli şirketlerin yapay zekada elde ettiği başarının arkasında hükümetin desteği kadar yönlendirmesi de dikkat çekiyor. Çin Başbakan Yardımcısı Ding Xuexiang, Davos’ta yaptığı konuşmada Çin'in, yapay zekayı geliştirmesinin sebebinin kalkınmayı ve ekonomik dönüşümü teşvik etmek, ülkenin modernleşmesine katkı sağlayarak 1,4 milyar Çinlinin daha iyi yaşamasını sağlamak olduğunun altını çizen Ding, "Ne trendi körü körüne izleyecek ne de dizginsiz bir uluslararası rekabete iştirak edeceğiz. Çin'in güçlü bir yönetimi, düzenleyici sistemi ve kurumsal tedbirleri var. Yapay zeka teknolojisini iyi yönetip doğru kullanabileceğimize inanıyoruz." ifadelerini kullandı.
Ding, yapay zekanın küresel yönetiminin bir sorun olduğu, bu konuda tıpkı nükleer güvenlik ve biyolojik güvenlik alanlarında olduğu gibi Birleşmiş Milletlerin doğru rol oynayabileceğine işaret ederek, "Eğer ülkelerin düzensiz şekilde rekabet etmesine izin verilirse yapay zeka, herkesin gelebileceğini öngördüğü bir tehlikeye, bir gri gergedana dönüşür." diye konuştu.
