Zülal Çelik
New York Valisi Kathy Hochul, eyalet hükümeti çalışanlarının DeepSeek uygulamasını kamu kurumlarına ait cihazlara ve ağlara indirmesinin yasaklandığını açıkladı. Hochul, DeepSeek'in "kullanıcı verilerini depoladığı ve teknolojik sırları ele geçirebildiği" yönündeki endişelere dikkat çekerek, "Önceliğim kamu güvenliği. New York sakinlerini hem yabancı hem de yerli tehditlerden korumak için çalışmaya devam ediyoruz." ifadelerini kullandı.
ABD'deki bu kısıtlama girişimi, yalnızca New York ile sınırlı değil. Geçtiğimiz hafta, Temsilciler Meclisi üyeleri Demokrat Josh Gottheimer ve Cumhuriyetçi Darin LaHood, DeepSeek’in ülke genelindeki hükümet cihazlarında kullanımının yasaklanmasını öngören bir yasa tasarısı hazırladıklarını duyurdu. Bu gelişme, ABD'nin Çin merkezli yapay zeka girişimlerine yönelik artan baskısının bir parçası olarak değerlendiriliyor.
DeepSeek'in yükselişi ve ABD'nin endişeleri
Çin’de High-Flyer Capital Management fonunun desteğiyle geliştirilen DeepSeek, yapay zeka dünyasında kısa sürede büyük bir etki yarattı. 20 Ocak’ta piyasaya sürülen açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1, düşük maliyetli ve az sayıda çip kullanarak geliştirilmesiyle dikkat çekti. Bu yenilikçi yaklaşımı sayesinde dünya çapında hızla popülerleşen DeepSeek, uygulama mağazalarında ABD merkezli OpenAI'ın ChatGPT’sini geride bırakarak en fazla indirilen yapay zeka uygulaması oldu.
ABD'li yetkililer, DeepSeek'in hızla büyümesiyle ilgili güvenlik kaygılarını öne sürerken, bazı eleştirmenler ise bu hamleleri Washington’un dijital hegemonyasını koruma çabası olarak değerlendiriyor. Özellikle, ABD'nin daha önce TikTok ve Huawei gibi Çin merkezli teknoloji şirketlerine uyguladığı kısıtlamalar göz önüne alındığında, DeepSeek'e yönelik adımların da benzer bir rekabet stratejisinin parçası olduğu düşünülüyor.
Ancak ABD’nin DeepSeek’e yönelik baskıları, bu kez farklı bir tepkiyle karşılandı. Elon Musk gibi birçok ünlü isim, DeepSeek’in başarılı olduğunu ve yapay zeka alanında önemli bir gelişme sunduğunu itiraf etti. Bu durum, ABD’nin teknoloji politikalarındaki çelişkileri de gözler önüne seriyor.
OpenAI'dan DeepSeek'e iki yüzlü tutum
DeepSeek'in başarısı yalnızca ABD hükümetinin değil, yapay zeka sektöründeki rakiplerinin de dikkatini çekti. OpenAI, DeepSeek'in yapay zeka modellerini OpenAI’ın API’sinden uygunsuz şekilde elde edilen verilerle eğittiğine dair kanıtlara sahip olduğunu iddia etti. OpenAI küresel ilişkiler sorumlusu Chris Lehane, şirketin bu konuyu hükümet yetkilileriyle görüştüğünü belirtti.
Ancak OpenAI’ın bu suçlamaları, bazı çevreler tarafından iki yüzlülük olarak nitelendiriliyor. OpenAI, yıllardır yapay zeka modellerini eğitmek için telif hakkıyla korunan içerikleri kullanmakla eleştiriliyor ve bu yüzden The New York Times ve Daily News gibi büyük medya kuruluşları tarafından telif ihlali davalarıyla karşı karşıya. Dolayısıyla, DeepSeek’in veri kullanımı konusunda suçlanması, bazılarına göre OpenAI’ın rakiplerini engelleme çabası olarak yorumlanıyor.
Lehane, OpenAI'nin eğitim yöntemlerini "bir kütüphane kitabını okuyup ondan öğrenmeye" benzetirken, DeepSeek'in yöntemlerini "bir kütüphane kitabına yeni bir kapak koyup onu kendi kitabınızmış gibi satmaya" benzetti. Ancak, bu tür açıklamalar, yapay zeka dünyasında büyük oyuncular arasındaki rekabetin giderek sertleştiğini ve siyasi boyut kazandığını gösteriyor.
ABD'nin dijital hegemonyasını koruma çabası mı?
ABD’nin DeepSeek’i kısıtlama girişimleri, sadece güvenlik kaygılarıyla mı ilgili, yoksa Washington’un küresel teknoloji alanındaki liderliğini koruma çabasının bir parçası mı? Çin merkezli yapay zeka şirketlerinin giderek daha yenilikçi ve rekabetçi hale gelmesi, ABD'nin dijital dünyadaki tekelini zorlamaya başladı. DeepSeek’in başarısı, Çin’in yapay zeka alanında ne kadar ilerlediğinin bir kanıtı olarak görülürken, ABD’nin aldığı önlemler, küresel teknoloji rekabetinin yeni bir aşamaya geçtiğini gösteriyor.
Önümüzdeki dönemde, DeepSeek’e yönelik yeni yasakların getirilip getirilmeyeceği ve bu gelişmelerin küresel yapay zeka rekabetine nasıl yansıyacağı merak konusu olacak.
