Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ-SCO) 25. Devlet Başkanları Konseyi Toplantısı’nda yaptığı önemli konuşmada, üye devlet başkanlarına seslenerek bölgesel işbirliğinin ve dayanışmanın güçlendirilmesi çağrısında bulundu.
Xi, ŞİÖ’nün kurucu ruhuna sadık kalınarak ekonomik kalkınmanın hızlandırılması, güvenliğin sağlanması ve uluslararası adaletin korunması gerektiğini vurguladı. Ayrıca Çin, önümüzdeki dönemde üye ülkelere yönelik yatırım, eğitim ve kalkınma desteklerini artırma taahhüdünde bulundu.
Xi Jinping meslektaşlarına şöyle seslendi:
"Sayın Meslektaşlarım,
24 yıl önce kurulduğunda, Şanghay İşbirliği Örgütü “Şanghay Ruhu”nu ortaya koydu; bu ruh, karşılıklı güven, karşılıklı fayda, eşitlik, istişare, medeniyetlerin çeşitliliğine saygı ve ortak kalkınma arayışını ifade eder. Üye ülkeler, bu ruh doğrultusunda fırsatları paylaştı ve ortak kalkınmayı hedefledi. ŞİÖ’nün gelişiminde ve işbirliğinde tarihi ve öncü başarılara imza attık.
Sınır bölgelerimizde askeri güven artırıcı mekanizmalar kuran ilk örgüt biz olduk; böylece geniş sınırlarımızı dostluk, güven ve işbirliği bağlarına dönüştürdük. Terörizm, ayrılıkçılık ve aşırılıkçılıkla mücadelede çok taraflı adımlar atan ilk biz olduk. Hukuk uygulaması ve güvenlik işbirliğini kararlılıkla ilerlettik, farklılıkları doğru yönettik ve çözdük, dış müdahaleye kesinlikle karşı çıktık, bölgenin barış ve huzurunu koruduk.
Kuşak ve Yol işbirliğini başlatan ilk biz olduk. Çok sayıda önemli projeyi ve “küçük ve güzel” yaşam projelerini başarıyla hayata geçirdik, sanayi yatırımlarını teşvik ettik, böylece bölge genelinde kalkınma ve refaha güçlü ivme kazandırdık. Çin’in diğer ŞİÖ ülkeleriyle ticaret hacmi 2,3 trilyon ABD dolarını aştı ve hedefi erken yakaladık. Çok boyutlu bağlantı ağımız gelişti. Üye devletler arasında 14.000 kilometreden fazla uluslararası kara ulaşım yolu işletiliyor. Çin-Avrupa Demiryolu Ekspresi 110.000’den fazla sefer gerçekleştirdi.
Uzun vadeli iyi komşuluk, dostluk ve işbirliği anlaşması imzalayan ilk biz olduk; kalıcı dostluklar kurmayı ve çatışmalardan kaçınmayı taahhüt ettik. ŞİÖ İyi Komşuluk, Dostluk ve İşbirliği Komisyonu gibi mekanizmaları kurduk ve etkin kullandık. İnsanlar arası dostane ilişkiler ağı oluşturduk, medya, düşünce kuruluşları, kadın ve gençlik alanlarında işbirliğini genişlettik; halklarımızın kalplerini birbirine yaklaştırdık.
Gerçek çok taraflılığı uygulamak için kapsamlı istişare, ortak katkı ve paylaşım temelli küresel yönetişim vizyonunu ortaya koyan ilk biz olduk. BM ve diğer uluslararası kuruluşlarla işbirliğini derinleştirdik, bölgesel ve uluslararası meselelerde yapıcı rol oynadık. Uluslararası adalet ve hakkaniyetin yanında durduk, kapsayıcılığı ve medeniyetler arası karşılıklı öğrenmeyi destekledik, hegemonya ve güç siyasetine karşı çıktık. Böylece dünya barışı ve kalkınmasının aktif savunucusu olduk.
Sayın Meslektaşlarım,
ŞİÖ, 26 ülkenin katılımıyla dünyanın en büyük bölgesel örgütü haline geldi. 50’den fazla alanda işbirliği yürütülüyor ve ekonomik hacmi yaklaşık 30 trilyon ABD doları. Uluslararası etkisi ve çekiciliği giderek artıyor.
Geride bıraktıklarımız fırtınalı günlerdi; ancak Şanghay Ruhu’na bağlı kaldığımız için güçlendik. İlerleyen dönemde de bu ruhu taşımalı, zorluklarla dolu dünyada kararlı adımlarla yürümeli, örgütün potansiyelini daha iyi değerlendirmeliyiz.
Birincisi, farklılıkları bir yana bırakıp ortak paydada buluşmalıyız. Ortak arzular güç ve avantaj kaynağıdır; farklılıkları kenara koyup ortak yanları aramak ise vizyon ve bilgelik gerektirir. Üye devletler dost ve ortaktır. Farklılıklarımıza saygı göstermeli, stratejik iletişimi sürdürmeli, uzlaşı ve dayanışmayı güçlendirmeliyiz. İşbirliği pastasını büyütmeli, her ülkenin avantajını tam kullanmalı ve bölgenin barış, istikrar, kalkınma ve refah sorumluluğunu yerine getirmeliyiz.
İkincisi, karşılıklı fayda ve kazan-kazan sonuçları hedeflemeliyiz. Kalkınma stratejilerimizi uyumlu hale getirip Kuşak ve Yol Girişimi’nin yüksek kalitede uygulanmasını desteklemeliyiz. Ortak planlama ve projelerle birlikte kazanmalı, bölgesel kalkınmayı hızlandırmalı ve halkların refahını artırmalıyız. Dev pazarlarımızın ve ekonomik tamamlayıcılığımızın gücünü kullanmalı, ticaret ve yatırım kolaylaştırmasını artırmalıyız. Enerji, altyapı, yeşil sanayi, dijital ekonomi, bilim ve teknolojik yenilikler, yapay zekâ gibi alanlarda işbirliğini geliştirmeliyiz. El ele verip birbirimizin en iyisini ortaya çıkararak modernleşmeye birlikte yürümeliyiz.
Üçüncüsü, açıklığı ve kapsayıcılığı savunmalıyız. Asya ve Avrupa’nın geniş toprakları, doğu ve batı arasında en erken etkileşimlerin yaşandığı medeniyetlerin beşiği, insanlığın ilerlemesinde itici güç olmuştur. Tarihten beri farklı milletler karşılıklı fayda için ticaret yapmış ve birbirlerinden öğrenmiştir. ŞİÖ üyeleri olarak karşılıklı anlayış ve dostluğu insan değişimleriyle artırmalı, ekonomik işbirliğinde birbirimizi desteklemeli, karşılıklı aydınlanmayla tüm kültürlerin zenginleştiği uyumlu bir medeniyet bahçesi inşa etmeliyiz.
Dördüncüsü, adalet ve hakkaniyeti gözetmeliyiz. II. Dünya Savaşı’na doğru bakışı teşvik etmeli, Soğuk Savaş zihniyeti, bloklaşma ve zorbalık uygulamalarına karşı çıkmalıyız. BM merkezli uluslararası sistemi korumalı, WTO öncülüğünde çok taraflı ticaret sistemini desteklemeliyiz. Eşitlikçi, düzenli çok kutuplu bir dünya ve herkese fayda sağlayan kapsayıcı ekonomik küreselleşmeyi savunmalıyız. Küresel yönetişim sistemini daha adil ve hakkaniyetli hale getirmeliyiz.
Beşincisi, somut sonuçlar ve yüksek verimlilik için çaba göstermeliyiz. ŞİÖ reformunu sürekli ilerletmeli, kaynak yatırımı ve kapasite artırımı yapmalıyız. Kurumsal yapıyı iyileştirip karar alma süreçlerini bilimsel hale getirmeli, eylemlerin etkinliğini artırmalıyız. ŞİÖ Güvenlik Tehditleriyle Mücadele Merkezi ve Uyuşturucu ile Mücadele Merkezi’ni faaliyete tam anlamıyla geçirmeli, en kısa zamanda bir ŞİÖ Kalkınma Bankası kurarak üye ülkeler arasındaki güvenlik ve ekonomik işbirliğine güçlü destek sağlamalıyız.
Sayın Meslektaşlarım,
Çin, her zaman gelişimini ŞİÖ’nün gelişimiyle ve üye ülkelerin daha iyi bir yaşam arzusuyla uyumlu hale getirmiştir. Bugüne kadar Çin’in diğer ŞİÖ üyesi ülkelerdeki yatırım stoku 84 milyar ABD dolarını geçti, yıllık ikili ticaret hacmi ise 500 milyar ABD dolarını aştı.
Çin, ŞİÖ’nün daha iyi gelişimi için somut adımlar atmaya devam ediyor. İhtiyaç duyan üye ülkelere bu yıl içinde 100 “küçük ve güzel” yaşam projesi gerçekleştirecek. Üye devletlere 2 milyar RMB hibe sağlayacak ve önümüzdeki üç yıl içinde ŞİÖ Bankalararası Konsorsiyum üye bankalarına 10 milyar RMB tutarında ek kredi sunacak. Gelecek yıldan itibaren ŞİÖ’ye özel burs sayısını iki katına çıkaracak, akademik, bilimsel ve teknolojik araştırmada yüksek kalibreli yetenek yetiştirmek için yenilikçi bir doktora programı başlatacak. Önümüzdeki beş yıl içinde ŞİÖ üyesi ülkelerde 10 Luban Atölyesi kuracak ve 10.000 insan kaynağı eğitim fırsatı sağlayacak.
Sayın Meslektaşlarım,
Çin’de bir söz vardır: "İrade hakim olursa sınırlar anlamını yitirir." Gelin, ŞİÖ’nün kurucu misyonuna sadık kalalım, görevlerimizi üstlenelim, ŞİÖ’nün sağlam ve sürdürülebilir gelişimini daha güçlü kararlılıkla ve pratik adımlarla destekleyelim, insanlık için ortak geleceğe sahip bir toplumun daha parlak yarınına doğru kararlılıkla ilerleyelim.
Teşekkür ederim."