Çin'in doğusundaki Hefei kentinde bu ay hizmete giren yeni kuantum bilgisayarı “Tianyan-287”, küresel araştırmacıların ve iş dünyasının kullanımına sunuldu.
Tamamen yerli üretim olan bu süper iletken kuantum bilgisayarının, belirli bir görevi dünyanın en güçlü süper bilgisayarından 450 milyon kat hızlı çözebildiği bildiriliyor.
Bu gelişme, Çin’in ekonomik büyümesini yeni nesil teknoloji temelli sektörlere dayandırma stratejisinde önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor.
Laboratuvardan endüstriye: Çin’in kuantum hamlesi
Piller, elektrikli araçlar ve yenilenebilir enerji alanlarında büyük başarı elde eden Çin, şimdi kuantum teknolojisi başta olmak üzere yüksek teknoloji sektörlerini hızla geliştiriyor.
“Tianyan-287”, deneysel Zuchongzhi 3.0 ile aynı kuantum çiplerini kullanmasına rağmen artık laboratuvar prototipinden çıkarak ticari kullanım için tasarlanmış bir sisteme dönüşmüş durumda.
China Telecom Quantum Group (CTQG) ve QuantumCTek ortaklığı, sistemdeki en kritik mühendislik sorununu çözdü: makinenin kalbi olan süper iletken işlemcilerin çalışması için gereken aşırı düşük sıcaklıkları sağlayan seyreltme soğutucusunun, bulut servislerinde 7/24 çalışabilecek istikrara ulaşması. Ayrıca kuantum çiplerinin otomatik kalibrasyonu için gelişmiş bir yapay zeka sistemi geliştirildi.
Yeni kuantum bilgisayarı, CTQG’nin kuantum bulut platformuna entegre edilerek dünya genelindeki kullanıcıların erişimine açılacak. Platform, Kasım 2023’teki tanıtımından bu yana 60’tan fazla ülkeden 37 milyonun üzerinde ziyaret aldı.
Çin’in teknoloji odaklı yeni dönemi
Çin'in yeni beş yıllık planında kuantum teknolojisi, biyo-üretim, beyin-bilgisayar arayüzleri ve 6G iletişim gibi çığır açıcı alanların önceliklendirilmesi bekleniyor. Amaç, laboratuvar seviyesindeki bilimsel ilerlemeleri hızlı bir şekilde pazara hazır endüstrilere dönüştürmek.
Laboratuvar ile sanayi arasındaki bağlar güçlenirken, yakın zamanda düzenlenen Dünya İnternet Konferansı Wuzhen Zirvesi’nde, Şanghay Jiao Tong Üniversitesi Wuxi Fotonik Çip Enstitüsü (CHIPX) ile kuantum şirketi TuringQ’nun geliştirdiği büyük ölçekli, yüksek hızlı fotonik kuantum işlemci zirvenin en büyük ödülünü kazandı. CHIPX, tasarımdan entegrasyona tüm süreçleri içeren bir pilot hat kurarak fotonik kuantum işlemcilerini endüstriyel ürünlere dönüştürdü.
Ağustos ayında Shenzhen’de ülkenin ilk fotonik kuantum bilgisayar üretim hattının inşasına başlandı. Tamamlandığında, Pekin merkezli girişim QBoson tarafından yönetilen tesisin her yıl onlarca optik kuantum bilgisayarı üretmesi bekleniyor.
BAQIS araştırmacısı Jin Yirong, yalnızca birkaç yıl içinde Çin’de seyreltme soğutucusu gibi kritik bileşenlerde 10’dan fazla yerli üreticinin ortaya çıktığını belirterek, ekosistemin hızla genişlediğine dikkat çekti.
QuantumCTek Başkan Yardımcısı Zhou Lei ise, “Temel araştırmadan ürün geliştirmeye, çip üretiminden malzemelere kadar tam bir kuantum sanayi zinciri kurduk. Bu eksiksiz yapı büyümeyi hızlandırıyor,” dedi.
Gerçek dünyada kuantum: Enerji, otopark, sağlık
Kuantum teknolojisi artık günlük uygulamalara da entegre ediliyor. Hefei’deki 220 kV’luk bir trafo merkezi tamamen kuantum güvenlik altyapısına geçirildi. Sevk ve dağıtım hizmetleri, drone devriyeleri ve robotik denetimler kuantum şifrelemeli ağ üzerinden yürütülüyor.
Kuantum firması TuringQ, otonom vale park (AVP) sistemi için kuantum ilhamlı bir çözüm geliştirdi. Sistem, park sürelerini ciddi oranda azaltırken verimliliği artırıyor. Çözüm hâlihazırda büyük bir ticari otoparkta kullanılıyor.
Kuantum sensörler endüstriyel ve tıbbi kullanımda
Hefei’de düzenlenen Kuantum Teknoloji ve Endüstri Konferansı’nda, lityum pil hammaddelerini analiz eden kuantum algılama cihazı tanıtıldı. Yerel şirket CIQTEK’in cihazı, manyetik kirleticileri 5 dakika içinde tespit ederek geleneksel yöntemlerden %90 daha hızlı ve %70 daha az iş gücü gerektiriyor. Firma halihazırda CATL ve Gotion High-Tech gibi büyük üreticilerle çalışıyor.
Aynı şirketin optik pompalı manyetometre dizisi, insan kalbinden yayılan çok zayıf manyetik sinyalleri tespit ederek erken iskemi ve koroner kalp hastalığının belirlenmesinde kullanılabiliyor.
BAQIS’ten Jin Yirong, son yıllarda yapılan Ar-Ge yatırımlarının meyvesinin alındığını belirterek, “Kuantum araştırması ile ticarileştirme arasındaki bağlar hiç olmadığı kadar güçlendi; teknoloji transferi çok daha hızlanacak,” dedi.
