1990’lar hâlâ futbol tarihinde en çok hatırlanan retro formaların altın çağını temsil etse de, 2000’li yıllardan itibaren tasarlanan pek çok forma da kendi döneminin “modern klasikleri” arasına girmeyi başardı. Dünyanın önde gelen kulüpleri bugün bir sezonda dört formaya kadar yeni tasarım sunarken, 21. yüzyılın “geleceğin retro”ları da hızla oluşuyor.
2025 yılı sona yaklaşırken, ESPN editörlerinin katkılarıyla, 2000’den bu yana dünyanın farklı liglerinde piyasaya çıkan en iyi 25 özgün forma seçildi. Liste alfabetik sıraya göre derlendi.
1. AC Milan'ın iç saha forması, 2000-02 (Adidas)
Milan, yüzyıla bugün bile hâlâ kutu gibi duran, o meşhur kırmızı-siyah çizgilerin genişlediği ve üstte ve kollarda yatay siyah bir bantla çerçevelendiği bir formayla başladı. Ne yazık ki Rossoneri, 2000-01 ve 2001-02 sezonlarında Serie A’da beklentilerin altında kaldı ve bu formayı giyerken tek bir ulusal veya Avrupa kupası kazanamadı.
San Siro’da uzun süreli bir teknik direktör değişikliği dönemi yaşansa da, bu dönemde yine de iyi bir görüntü çizdiler.
2. Ajax deplasmanı, 2022-23 (Adidas)
Zarif çağdaş deplasman forması tasarımlarının dördüncüsü olan Ajax, 2022-23 sezonunda altın ve kırmızı benekli, koyu mavi alternatif bir formayla çıtayı bir kez daha yükseltti.
Tasarımında Amsterdam’ın hanedan arması üzerindeki haçlardan esinlenilmişti. Bu zor durumdaki Hollandalı dev yine kupayı kaldıramadı ancak belki de asıl kupa bu formaydı.
3. Arsenal iç saha, 2005-06 (Nike)
Arsenal, Highbury Stadyumu’ndaki son sezonunu, kulübün 1900’lerin başında giydiği ilk formayı örnek alan, gösterişli koyu kırmızı bir formayla (resmî renk kodu “kırmızı frenk üzümü” idi) geçirdi. Altın detaylar, manevi yuvalarına veda eden bu selama daha da şık bir hava katıyor.
Thierry Henry’nin kaptanlığa terfi edip önden liderlik etmesiyle Topçular, Paris’te Barcelona’ya yenilmeden önce UEFA Şampiyonlar Ligi finaline kadar yükseldi.
4. Barcelona iç saha, 2010-11 (Nike)
Barcelona yıllar boyunca pek çok klasik iç saha forması giydi ancak çoğu kişi 2010-11 versiyonunu en iyiler arasında görüyor; elbette bunda tüm zamanların en iyi takımlarından birinin de payı var.
İşin sırrı, belirgin çizgilerin uyumlu sarı şeritlerle bir araya getirildiği ve Pep Guardiola yönetiminde takımına LaLiga ve Şampiyonlar Ligi zaferi kazandıran yükselen Lionel Messi’nin omuzlarına asıldığı sadelikte.
5. Bayern Münih deplasmanı, 2021-22 (Adidas)
Doğru yapıldığında her zaman asil görünen bir renk kombinasyonu olan Bayern, 2021-22 deplasman formasıyla kesinlikle doğru yolu bulmuş. Siyah bir taban, ışıltılı altın rengi süslemeler ve ince beyaz noktalarla zarif, asimetrik bir çeyrek efekti oluşturulmuş.
Detaylar da birinci sınıftı; enseye eklenen ve Bavyera şehrinin arması üzerinde görünen küçük, kapüşonlu bir figür olan “Münih çocuğu”nu gururla sergileyen altın ambleme kadar.
6. Boca Juniors iç saha, 2001-02 (Nike)
Dünya futbolunun en tanınan formalarından biri olan Boca’nın ikonik mavi ve altın bantlı forması, futbolun en büyük oyuncularının çoğu tarafından giyilmiştir.
Buenos Aires kulübünün göz alıcı iç saha forması her yıl neredeyse hiç değişmese de, merkezde yer alan arması, lacivert koltuk altı panelleri, altın şeritleri ve formanın ön ve arkasında görünen XL sponsor logosuyla 2001-02 edisyonundan daha iyisi neredeyse hiç görülmemiştir.
7. Brisbane Roar deplasmanı, 2024-25 (Cikers)
Brisbane Roar’ın A-League’deki 20. sezonunu kutlayan 2024-25 deplasman forması, memleketleri Queensland’a (eyaletin resmî rengi bordo) bir saygı duruşu niteliğinde, sıra dışı kırık beyaz ve bordo dama tahtası desenliydi.
Daha yakından bakıldığında, onay işaretlerinin Roar’ın kulüp arması üzerinde görünen azgın aslanın silüetinden oluştuğu görülüyor.
8. Cerezo Osaka iç saha, 1999-2000 (Mizuno)
J. League forma koleksiyoncuları için adeta kutsal bir hazine olan Osaka’nın milenyumun başlangıcından kalma gösterişli neon pembe ve lacivert çizgili iç saha forması, 1990’ların en göz kamaştırıcı çalışmalarının çoğunun temelini oluşturan “daha fazlası daha iyidir” yaklaşımının mükemmel bir örneği.
Çarpışan çizgilerin yanı sıra iki sütun halinde beyaz çizgiler, yaka ve manşetlerde şeritler ve kollarda karışımı tamamlayan bükülmüş zikzak ince çizgilerle öne çıkıyor. İşe yaramaması gerekirdi ama gerçekten yarıyor.
9. Club América iç saha, 2025-26 (Adidas)
Club América son yıllarda harika iç saha, deplasman ve üçüncü formalarıyla ün kazandı. Bunun en güzel örneği, Meksika ekibinin ikonik üç renkli formasının temiz ve modern bir ışıltıya sahip olduğu 2025-26 iç saha forması.
Eğer canlı, biraz sıra dışı ve göz alıcı renklerdeki futbol formalarından hoşlanıyorsanız, Las Aguilas’ın eski forma kataloğunu karıştırmaktan daha iyisini bulamazsınız.
10. Corinthians üçüncü, 2018-19 (Nike)
Futbol ve Formula 1, 2018 yılında Corinthians’ın, Brezilya kulübünün büyük bir hayranı olduğu bilinen merhum Ayrton Senna’ya bir saygı duruşunda bulunmasıyla birleşti.
F1 efsanesinin ilk dünya şampiyonluğu zaferinin 30. yıl dönümünde piyasaya sürülen siyah-altın forma, Senna’nın imzasını göğsünde taşırken, göğüsteki 41 yatay çizgi, yıldız gibi parlayan ve kısa süren kariyeri boyunca kazandığı Grand Prix zaferlerinin sayısını temsil ediyordu.
11. Flamengo iç saha, 2018 (Adidas)
Flamengo, en sıradan kırmızı-siyah forma tasarımlarını bile bir adım öne çıkarabilen fotojenik kulüp armasından her zaman faydalanır. Ancak burada, iç içe geçmiş “CRF” yazı stili logosu, içine yerleştirilmiş koyu kırmızı mikro çizgiler sayesinde daha da doku kazandıran şık, çemberli bir formanın üzerinde duruyor.
Genç Vinícius Júnior’un yer aldığı Mengão, Serie A’da ikinci olurken neredeyse on yıldır ilk kez Copa Libertadores’in grup aşamasını geçmeyi başardı.
12. Inter Milan üçüncü, 2019-20 (Nike)
Inter’in Nerazzurri çizgilerinin çağdaş bir örneğini eklememek ayıp olurdu ancak İtalyan kulübünün 2019-20 sezonundaki göz kamaştırıcı üçüncü forması listede mutlaka yer almalı.
1990’lar havası taşıyan siyah-sarı tonlarıyla forma, Monza’da tanıtıldı ve yaklaşık 30 yıl boyunca Inter formalarının sponsoru olan Pirelli yarış lastiklerinden ilham aldı. Sade, zarif ve etkileyici.
13. Juventus üçüncü, 2024-25 (Adidas)
Adidas’ın yonca motifli ilk üçüncü serisinin en iyi ürünlerinden biri olan Juventus’un bu son derece zarif tasarımı, ay temasına dayanıyordu. Koyu mavi taban rengi, Torino’nun üzerindeki gece gökyüzünü çağrıştırıyor; altın amblemler ise yıldızlar gibi parıldıyordu.
Bükülmüş çizgiler kulübün modern “çift J” armasını oluştururken, göğüste 1980’lerde ilk kez kullanılan sıçrayan zebra silüeti yer aldı.
14. Liverpool üçüncü, 2021-22 (Nike)
Liverpool 2021-22 sezonunda Premier Lig’i tek puanla kaçırmış ve Şampiyonlar Ligi finalini kaybetmiş olsa da sezonu iki kupayla bitirdi.
Üstelik o sezon, meşhur krem rengi “ekru” tonlarının yeşil ve kırmızı detaylarla yeniden yorumlandığı şık bir üçüncü forma da tanıtılmıştı. Düğmeli polo yaka, forma tasarımına ekstra bir zarafet kattı.
15. Mamelodi Sundowns deplasman, 2021-22 (Puma)
Güney Afrika kulübü Sundowns’ın 2021-22 sezonu deplasman forması, geleneksel desenlerin soluk mavi tonlar ve parlak sarı detaylarla birleşmesiyle ortaya çıktı.
Forma, batan güneşin ve Springbok Flats’in geniş ovalarını karanlığın sarmaya başlamasını çağrıştırıyordu.
16. Manchester City üçüncü, 2009-11 (Umbro)
1970’lerde ortaya çıkan kırmızı-siyah çapraz kuşak, City’nin alternatif formalarında zaman zaman yeniden kullanıldı. 2009-11 arasındaki versiyon ise FA Kupası zaferi ve 35 yıllık kupa hasretinin sona ermesiyle adeta kulübün yeni döneminin simgesi oldu.
Bu Umbro versiyonu o kadar sevildi ki Puma, 2025 FIFA Kulüpler Dünya Kupası için bu tasarımı yeniden yorumladı.
17. Manchester United üçüncü, 2024-25 (Adidas)
Adidas’ın yonca logosunu geri getirmesi, retro formaların yeniden yükselişini başlattı. United’ın 2024-25 üçüncü forması da bunun bir örneğiydi: Soluk beyaz zemin üzerine geniş kırmızı ve siyah şeritler ve sadeleştirilmiş bir şeytan amblemi.
Bu amblem, United taraftarlarının dünya çapında salladığı dev üç renkli bayraklardan ilham alıyordu.
18. Palermo iç saha, 2014-15 (Joma)
“Pembeyle güzel” sözünün en çok yakıştığı kulüp Palermo olabilir. 2014-15 sezonu forması, panelli yapısı, siyah-altın detayları ve dikkat çekici sponsor logosuyla övgü topladı.
Bu sezon ayrıca genç Paulo Dybala’nın çıkış yaptığı dönemdi; Dybala ertesi yaz 40 milyon avroya Juventus’a transfer oldu.
19. Paris Saint-Germain iç saha, 2001-02 (Nike)
PSG’nin 2001-02 iç saha forması, kulübün klasik estetiğini yalın bir şekilde yansıtıyordu: koyu mavi taban, geniş kırmızı “Hechter” şeridi ve hafif beyaz dokunuşlar.
Kulüp o dönem Ronaldinho, Anelka, Okocha, Pochettino ve genç Mikel Arteta gibi isimlerle Ligue 1’i dördüncü bitirmiş; Rangers’ı penaltılarla mağlup ederek Intertoto Kupası’nı kazanmıştı.
20. Pumas UNAM iç saha, 2016-17 (Nike)
Dev puma başı formanın doğal yıldızı olsa da 2016-17 sezonunda eklenen tarihî grafik tüm dikkatleri üzerine çekti.
Meksikalı sanatçı Juan O’Gorman’ın eseri olan bu grafik, üniversite kampüsündeki Kütüphane’nin tüm cephesini kaplayan ünlü duvar resminden alındı.
21. Real Madrid iç saha, 2021-22 (Adidas)
2020-21’de kupasız kalan Real Madrid, 2021-22’de Plaza de Cibeles’teki ünlü kubbe ve süslemelerden ilham alan desenlerin yer aldığı formayla geri döndü.
Bu forma, LaLiga ve Şampiyonlar Ligi zaferleriyle hatırlanan sezonun simgesi hâline geldi.
22. River Plate iç saha, 2000-02 (Adidas)
Kırmızı kuşak, klasik sponsor, geniş yaka ve 2000’lerin başına özgü bol kesim… River’ın bu sade ama kusursuz tasarımı geliştirmek neredeyse imkânsızdı.
23. Roma üçüncü, 2019-20 (Nike)
Roma’nın lacivert, altın ve karmin kırmızısı üçüncü forması hâlâ koleksiyoncuların gözdesi. Retro Nike logosu, kalın yaka ve kumaştaki ince “ASR” ve “Lupetto” desenleri formaya değer katıyor.
Takım o sezon hayal kırıklığı yaratsa da forma yıllarca popülerliğini koruyor.
24. Seattle Sounders iç saha, 2024-25 (Adidas)
“Yıldönümü Forması” adı verilen bu tasarım, kulübün 50 yıllık tarihine bir saygı duruşu niteliğinde.
1970’ler ve 1983 NASL sezonundaki formaların birleşimi gibi görünen çizgiler ve enseye yerleştirilen retro “Orca” logosu dikkat çekiyor.
25. Vissel Kobe iç saha, 2020 (Asics)
Kobe, 2020 sezonu için bordo-beyaz harlequin desenli, cesur bir forma tanıttı. Andrés Iniesta ve David Villa gibi yıldızların giydiği bu forma, kulübün ilk büyük kupası olan 2020 İmparatorluk Kupası zaferiyle özdeşleşti.
Bu kupa Villa’nın Japonya’daki veda zaferi oldu.