Gluten, bazı tahıllarda bulunan ve çölyak hastalığı gibi rahatsızlıklara yol açabilen bir proteindir. Esnek yapısı sayesinde unlu mamullere doku verir. Ancak, mide asitlerine dirençli peptitler içerdiği için bazı kişilerde olumsuz reaksiyonlar görülebilir. Çölyak hastalığı, buğday alerjisi ve irritabl bağırsak sendromu olanlar gluten içeren gıdalardan kaçınmalıdır. Peki, glutensiz besinler nelerdir? Gluten içermeyen besinler hangileri? İşte detaylar...
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan ve bazı kişilerde sindirim sorunlarına yol açabilen bitkisel bir proteindir. Ekmek, makarna, bulgur, irmik, kek, pasta ve börek gibi hamur işlerinde; ayrıca buğday ve arpa içeren içeceklerde bulunur. Çölyak hastaları, gluten intoleransı ve buğday alerjisi olanların, ürünlerde "Gluten İçermez" ifadesi yer almadıkça bu gıdalardan kaçınması gerekir.
Peki, glutensiz besinler nelerdir? İşte detaylar...
Buğday, arpa, çavdar ve bunlardan yapılmış makarna, irmik, ekmek, kek, pasta ve kurabiye gibi besinler, işlenmiş ürünler, soya sosu, malt içeren alkollü içecekler gluten içeren besinlerdir.
Buğday kepeği, arpa, çavdar, tritikale gibi tahıllarda
Ekmek, galeta unu, makarna gibi işlenmiş olan tahıl bazlı ürünlerde
İşlenmiş, marine edilmiş et ürünlerinde
Patates cipsi, meyan kökü gibi atıştırmalıklarda
Malt sirkesi, soya sosu gibi yemeklerde kullanılan ürünlerde
Tahıllar
Tam buğday, buğday kepeği, arpa, çavdar, tritikale, kılçıksız buğday, kamut, kuskus, farro, irmik, bulgur, irmik, einkorn, buğday tohumu, kırılmış buğday, matzo, mir (buğday ve çavdar arasında bir melez) darı
İşlenmiş tahıl bazlı ürünler
Kraker, ekmek, galeta unu, makarna, seitan, buğday içeren soba eriştesi, bazı sebzeli burgerler, kurabiyeler, hamur işleri
Et ürünleri
Ekmek kırıntıları (köfte yapımında kullanılanlar) veya hamurla hazırlanan ürünler, sosisler ve diğer işlenmiş etler veya küçük ürünler (glutensiz olarak etiketlenmeyenler), marine edilmiş etler (içeriğine göre glutensiz veya glutensiz olarak etiketlenmeyenler), etli hamur işleri ve dondurulmuş yemekler
Atıştırmalıklar
Meyan kökü, paket tuzlu atıştırmalıklar ve bazı aromalı patates cipsi ve mısır cipsi, müsli barlar
Diğer yiyecek ve içecekler
Arpa maltı, malt sirkesi, soya sosu, belirli salata sosları, un, bulyon ve bazı et sularıyla koyulaştırılmış soslar veya et suyu, belirli baharat karışımları, aromalı cipsler
Gluten İçermeyen Besinler Hangileridir?
Glutenden kaçınmak için mutlaka paketli gıdalarda etiket okumak ve yemeklerin içeriğini sorgulamak çok önemlidir. Etiketlerde jelatinleşmiş nişasta, modifiye gıda nişastası, bitkisel protein gibi isimlerle yer alabilmektedir.
Doğal olarak gluten içermeyen ve bu nedenle glutensiz diyet yapanlar tarafından tüketilebilen çeşitli tahıl, un ve nişasta alternatifleri mevcuttur. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Kahverengi, beyaz ve yabani pirinç
Karabuğday
Glutensiz badem unu
Hindistan cevizi unu
Mısır
Bezelye unu
Darı
Patates unu
Mısır
Mısır nişastası
Guar sakızı
Kinoa
Patates
Soya unu
Sorgum
Teff unu
Karnıyarık otu tozu