Anhui Eyaleti'nin Hefei şehrinde bulunan Deneysel Gelişmiş Süperiletken Tokamak (EAST), sabit yüksek-sınırlı plazma modunda (H-modu) bu büyük başarıyı elde etti. Bu, gelecekteki füzyon reaktörlerinin kararlı bir şekilde çalışması için umut verici bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
H-Modu ile çığır açan enerji korunumu
H-modu, plazmanın kenarındaki türbülansı önemli ölçüde azaltarak enerji korunumunu artırıyor ve düşük-sınırlı modlara (L-modu) göre koruma süresini iki katına çıkarıyor. Bu mod, Uluslararası Termonükleer Deneysel Reaktör (ITER) gibi büyük ölçekli projeler de dahil olmak üzere, gelecekteki füzyon reaktörleri için tercih edilen bir operasyon modu olarak görülüyor.
EAST’in aşırı sıcaklıklardaki H-modu operasyonu, pratik füzyon enerjisinin geliştirilmesi için değerli veriler ve deneyim sağlıyor.
Endüstriyel düzeyde temiz enerji için kritik veriler
EAST, Güneş'teki füzyon reaksiyonlarını taklit ederek hidrojen ve döteryum gazlarını yakıt olarak kullanıyor. Bu deneylerden elde edilen bilgiler, temiz ve sürdürülebilir enerji üretimi için endüstriyel ölçekli reaktörlerin geliştirilmesinde kritik öneme sahip.
Tesis, süperiletken mıknatıslar, ultra yüksek vakum sistemleri ve hassas kontrol mekanizmaları gibi ileri teknolojilerle donatılmış durumda. Bu teknolojiler, ultra güçlü manyetik alanları ve büyük elektrik akımlarını kontrol etmek için kullanılıyor. EAST, yaklaşık bir milyon bileşenle çalışıyor ve şu ana kadar 2 bine yakın patent aldı.
2006'dan bugüne süregelen deneyimler
2006 yılında faaliyete geçen EAST, bugüne kadar 150 binden fazla plazma deneyi gerçekleştirdi. Uzun süreli ve yüksek sınırlı mod operasyonlarında sınırları zorlamaya devam eden EAST, 2012’de 30 saniye, 2016’da 60 saniye, 2017’de 101 saniye ve 2023’te 403 saniyelik rekorlar kırmıştı. Son olarak 1.066 saniyelik başarı, bu alandaki sınırları bir kez daha ileri taşıdı.
Çin'in bu büyük başarısı, gelecekte temiz enerji teknolojilerinde devrim yaratma potansiyeli taşıyor.